By Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Ukrayna’nın AB üyeliğine karşı sert bir kampanya yürütüyor. Hükümete yakın medya organlarında yayınlanan görüntülerle kamuoyu, halk oylamasında “hayır” demeye yönlendiriliyor.Macaristan’da hükümet Ukrayna’nın Avrupa Birliği (AB) üyeliğine yönelik bir oylama başlattı.
Halk oylaması için Macar seçmenler 20 Haziran’a kadar oy kullanabilecek. Hükümetin tavrı açık: Ukrayna’nın AB üyeliğine hayır!
Viktor Orban hükümetinin Ukrayna’nın AB üyeliğine karşı yürüttüğü kampanya çerçevesinde Macar medyasında görüntüler yayınlanıyor.
Kampanyanın öne çıkan bir görüntüsünde kabahat mahalli imajları, uyuşturucu laboratuvarı ve tehditkar bir kurt figürü eşliğinde derin bir ses, “Ukrayna mafyası uyuşturucu ve silah ticaretinde uzman” diyor. Savaş sayesinde ellerine “hiç olmadığı kadar silah geçtiği” belirtiliyor. İmajlarda bir tank, yüzünü kapatan bir adam ve ardından Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in fotoğrafı yer alıyor. İleti net: “Ukrayna Avrupa Birliği’ne girerse, mafya Macaristan’a da gelir.”
Macaristan Başbakanı Viktor Orban, uzun müddettir Rusya yanlısı ve Ukrayna zıddı bir siyaset izliyor, kullandığı lisan de giderek sertleşti. Bu son kampanya ise daha evvel mülteciler ya da Macar asıllı ABD’li iş insanı George Soros’a yönelik yürütülen propagandalardan çok daha ağır ve sistematik.
Orwell biçimi propaganda
Ülkedeki atmosfer, George Orwell’in “1984” isimli romanında yer alan “İki dakikalık nefret” kampanyasını andırıyor. Lakin buradaki propaganda, yalnızca muhakkak bir mühlet değil, günün her saati sürüyor. Verilen ana ileti şu: “Doğudan, yani Ukrayna’dan bir tehdit geliyor; batıdan ise Brüksel olayları yönlendiriyor.”
Ülke genelindeki afişlerde Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy sinirli bir tabirle gösterilirken, gerisinde von der Leyen ve Avrupa Halk Partisi (EPP) Küme Lideri Manfred Weber gülümsüyor. Televizyon, radyo ve toplumsal medya mecralarında daima Ukrayna aykırısı iletiler veriliyor. Hükümet yetkilileri, küçük kasabalarda dahi toplantılar düzenleyerek benzeri bildirileri tekrarlıyor.
Vahim argümanlar ve sert propaganda dili
Kampanya kapsamında Ukrayna, Doğu Avrupa’nın kabahat merkezi olarak tanıtılıyor. Ukraynalıların “ucuz iş gücüyle Macaristan’ı istila edeceği,” halk sıhhatini tehdit edecek tarım eserleri getireceği ve her ailenin yılda yüz binlerce forint ödemek zorunda kalacağı öne sürülüyor. Uzmanlara nazaran bu argümanlar, temelsiz ve ırkçı telaffuzlara dayanıyor.
Orban da bu lisanı şahsen kullanıyor. Örneğin 2 Mayıs’taki radyo konuşmasında Ukrayna’nın “kendi ayakta duramayan bir devlet” olduğunu savunarak, Avrupa’dan ordu dayanağı “talep ettiğini” argüman etti.
İç siyaset kaygısı
Bu keskin telaffuzların gerisinde iç siyasete dair tasalar yatıyor. Macaristan’da yolsuzluk ve otoriter eğilimler nedeniyle Orban’a karşı toplumsal hoşnutsuzluk artmış durumda. Birinci defa güçlü bir rakip, Peter Magyar ve onun kurduğu Tisza Partisi anketlerde Orban’ın partisi Fidesz’in önünde.
Orban kampanyayı başlatmadan önce, Tisza Partisi Ukrayna’nın AB üyeliği konusunda halktan görüş almıştı. Sonuçlar dikkat cazipti: İştirakçilerin yüzde 58’i üyeliği destekliyordu. Bu gelişme sonrası hükümet, Tisza’yı Brüksel ve Zelenskiy ile iş birliği yapmakla suçlayan bir anlatı geliştirdi.
Hükümetin düzenlediği oylamalarda ne iştirak ne de sonuçlar bağımsız kurumlarca denetlenebiliyor. Nisan 2025’te hükümete yakın kamuoyu araştırma kuruluşu Nezöpont Enstitüsü, oylamadan yüzde 67 oranında “hayır” sonucu çıkacağını öngördü.
Revizyonist hayaller
Kampanya sadece AB tersi değil, tıpkı vakitte revizyonist bir telaffuz taşıyor. Orban, Batı Ukrayna’daki Transkarpatya bölgesine yönelik tarihi hasretleri sık sık lisana getiriyor. Ukrayna’dan “hiç kimsenin toprağı” ya da “adı olan bir bölge” diye bahsederek ülkenin parçalanabileceği imasında bulunuyor.
Dış siyasette Orban’ın Ukrayna tersi duruşu, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve ABD Lideri Donald Trump’a yönelik siyasi yakınlığın bir işareti olarak yorumlanıyor. Macaristan, ekonomik olarak Rusya’ya bağımlı hale gelmiş durumda.
Rus oligarklar korunuyor
Öte yandan Orban, Ukrayna’yı “mafya devleti” olarak tanımlarken, savaş cürümleri nedeniyle yaptırım uygulanan Rus oligarkları Alisher Usmanov ve Mihail Fridman üzere isimleri muhafazaya çalışıyor.
Uluslararası gözlemcilere nazaran gerçek tablo farklı. Avrupa Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) üzere kuruluşlar, Ukrayna’nın savaş şartlarına karşın yolsuzlukla uğraş ve hukukun üstünlüğü bahislerinde Macaristan’dan daha âlâ durumda olduğunu belirtiyor. Bugünkü demokratik standartlarıyla Macaristan’ın AB’ye değil üye, aday bile olamayacağı vurgulanıyor.
DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?
