By Çalışma hayatı ve ekonomik koşullar içinde yaşama biçimi süratle ilerlerken; irtibatta olduğumuz şahıslar, sorumluluklarımız ve zorunluluklarımızla birlikte kendi niyetlerimizle de ağır bir tempo içindeyiz. Bu niyet yoğunluğunu yönetmek ve en yüksekmotivasyonda tutmak zihin sıhhatimizi korumakla başlıyor. Zira zihin sıhhati memnunluğu, memnunluk da hayatla ilgili hoşlukları bize sunuyor.
Zihinsel sıhhat, fizikî sıhhat kadar değerli ancak birçok vakit göz arkası edilen bir bahis. Mental Sıhhat Haftası kapsamında, Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Psikiyatri Ana Bilim Kısmı Lideri Doç. Dr. Oya Bozkurt ile zihinsel sıhhat üzerine konuştuk. Hocamızın teklifleri mental sıhhat ve memnunluk konusunda bize bedelli bilgiler kattı.
Zihinsel sıhhat nedir ve neden kıymetlidir?
Zihinsel sıhhat, kişinin düşünme, hissetme ve davranış biçimlerini etkileyen, hayat kalitesini belirleyen düzgün olma halidir. Ruh sıhhati yeterli olan bireyler, gerilimle daha düzgün başa çıkabilir, üretken olabilir ve toplumda daha sağlıklı bağlantılar kurabilir. Bu da onların ömür biçimlerini, kendilerine ve etraflarına katkılarını takviyeler. Münasebetiyle hem iş hem de alakalar manasında daha başarılı ve özgüvenli olurlar.
Mental sıhhatimizi en çok neler bozuyor?
Aşırı gerilim, uykusuzluk, toplumsal izolasyon, dijital bağımlılık ve ağır dert seviyeleri en yaygın etkenler olarak biliniyor. Günlük rutin oluşturmak, kâfi uyumak ve toplumsal bağlantıları canlı tutmak çok değerli. Özcesi kendinden ve etrafından sorumlu olduğu şuurunda olmak devamlılığı zihinsel ve duygusal gücümüzü etkin tutacaktır. Bananecilik, umursamazlık, kararsızlık, erteleme öteleme içgüdüleri ve her bahiste olumsuz mazeret üreten niyet biçimleri mental sıhhatimizi bozar.
Bahar aylarında neden kendimizi yorgun ve isteksiz hissediyoruz mental olarak neler yapmalıyız ?
Mevsim geçişleri hormonal istikrarları tesirler. Melatonin ve serotonin düzeylerindeki değişim, ruh halimizi direkt etkileyebilir. Kişinin kendi ilgi alanlarına nazaran kendini motive edeceği, keyifli olacağı şeyleri tespit ederek yapma çabasında olması tesirli olacaktır. Tabiat yürüyüşleri, hobilere vakit ayırma, dostlarla buluşma, aile yahut toplumsal etkinliklere iştirak vb. aktiviteler ülkü örnekler olabilir.
Gençlerde anksiyete ve depresyon artıyor. Aileler ne yapmalı?
Özellikle ergenlik periyodu bireylerinde toplumsal baskı, imtihan tasası ve kimlik arayışı nedeniyle ruhsal meselelerde artış var. Ailelerin empati kurması, açık irtibat sağlaması ve destekleyici bir ortam oluşturması değerlidir. Dinlemek, yargılamadan takviye olmak ve davranış değişikliklerini dikkatle izlemek gerekir. Gençler, baskı değil anlayış ister. Her periyodun yaş kriteri içinde bulunduğu toplumsal nizam ve istikrar değişkendir. Bunu bilmek, anlamak ve ona nazaran davranış içinde dengeli olmak değerli. ‘Ben senin yaşındayken..’ diye başlayan cümleler ‘Bence..diye devam eden teklifler gençlerde daha fazla gerilime ve aksini yapmaya yönlendirici olabiliyor. Bu sebeple ailelerin hem kabul etmesi hem de kendilerini geliştirerek takviye ve yol alması daha âlâ olacaktır.
Sosyal medya zihinsel sıhhati nasıl etkiliyor?
Sanal ortamdaki bilgi kirliliği tasa ve kaygı getiriyor bilhassa sıhhatle ilgili olan paylaşımlar insanları ürkütebiliyor. Bunun dışında toplumsal hayatların paylaşımı, bireylerin kendilerini karşılaştırma ve ‘Neden ben o denli değilim, ben de o denli olursam hürmet ve sevgi görürüm’ üzere niyetlerle onay arayışını arttırarak duygusal dayanıklılığı zayıflatıyor. Dijital detoks diye bahsedilen ve sanal ortamlardan dönemsel olarak uzaklaşılan gerçek bağlantılar hep yararlıdır.
Profesyonel yardım alma vakti nasıl anlaşılır?
Günlük fonksiyonellikte önemli bozulma, uyku bozuklukları, ümitsizlik hissi üzere belirtiler varsa yardım almak gerekir. Bu yardımların profesyonel uzman şahıslardan olması son derece kıymetlidir. Sağlanan katkı kişinin bugününü ve gelecek gayelerini olumlu tarafta değerli halde etkileyecektir.
Pandemi sonrası toplumda mental sorunlar oldu mu?
Kaygı bozukluklarında önemli artış oldu diyebiliriz. Bilhassa yalnızlık, sözel ve görsel bağlantı yerine sanal bağlantı bu süreçte çok tesirli oldu. Beşerler daha yalnız, inançsız ve duygusal olarak yoruldu. Ancak bunu kabul edip teslim olmak yanlış, değiştirip dönüştürmek için kesinlikle takviye alınması gerekir. Hayat devam ediyor ve güzelleştirip keyif almak bizim elimizde.
Toplumsal takviye ve empati mental sıhhati dayanaklar mi?
İyileşme ferdî olduğu kadar toplumsal bir süreçtir. Anlayışlı bir etraf, güzelleşmeyi hızlandırır. Her birimiz toplumun bir kesimi olduğumuza nazaran, beklentilerimizi beklenenler üzerinden düşünerek kurgulayarak davranmaya itina göstermeliyiz. ‘Ben olsaydım bu bana düzgün gelirdi, ben de bu türlü yapmalıyım’ cümlesi niyet biçimimize uygularken yapan istikamet verebilir.
Stresle başa çıkmanın sağlıklı yolları neler olabilir?
Nefes antrenmanları, yürüyüş, sanatsal uğraşlar, günlük tutmak, vakit idaresi teknikleri ve gerektiğinde ruhsal takviye almak. En değerlisi ise hisleri bastırmak yerine, onları tanımak ve söz ederek ‘Ne yapabilirim, ne yaparsam daha yeterli olur?’ sorularına yanıtlar bulmak olacaktır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
