By 
1977’de yola çıkan ve insanlığın uzaydaki en uzun soluklu yolcusu olan Voyager 1, 24 milyar kilometre ötede iticilerinin eksikliği nedeniyle güçlü bir yolda ilerliyor. Lakin NASA’nın yol yardımı nihayet ona ulaştı. NASA, Voyager 1’in yedek itici motorlarını tam 20 yıl sonra tekrar çalıştırmayı başardı. Bu, uzay aracı için adeta ikinci bir ömür manasına geliyor. Bu kritik atak, uzay aracının hala etkin olan ana itici kümesinde yakıt tüplerinde biriken kalıntıların potansiyel tıkanıklık riskine karşı bir tedbir olarak gerçekleştirildi. Bu durum, uzay aracının antenini Dünya’ya hakikat sabit tutmasını riske atıyor ve 50 yıla yakın müddettir sürdürülen kesintisiz iletişimin büsbütün kopma riskini gündeme getiriyor.
47 yıllık diken üstünde bir görev
1977 yılında fırlatılan Voyager 1, şu anda saatte yaklaşık 56.000 kilometre süratle yıldızlararası uzayda yol alıyor. Misyon müddeti boyunca birçok teknik zorluğu aşarak bilim dünyasına değerli datalar sunan Voyager 1, artık 47. yaşına yaklaşırken yeni bir mühendislik başarısına daha sahne oldu.
Aracın yönlendirme sistemi, antenin Dünya’ya dönük kalması ve bilimsel bilgilerin iletilmesi açısından hayati ehemmiyet taşıyor. Bu yönlendirme, küçük iticiler sayesinde sağlanıyor. Bilhassa “roll” hareketi olarak bilinen dönme hareketi, Voyager’ın yıldız izleyici sistemini bir referans yıldıza sabit tutarak istikametini muhafazasına yardımcı oluyor. Bu sistem hem birincil hem de yedek iticilerle destekleniyor.
Ancak Voyager 1’in birincil roll iticileri 2004 yılında iki küçük dahili ısıtıcının arızalanması nedeniyle devre dışı kalmıştı. O periyot, mühendisler sağlam durumda olan yedek roll iticilerine geçiş yaparak misyonu muvaffakiyetle sürdürmüşlerdi.
Riskli ve yaratıcı bir müdahale
Son devirde yedek roll iticilerde de kalıntı birikmesi nedeniyle tıkanma riski ortaya çıkınca, mühendisler 2004’teki arızayı yine mercek altına aldı. Ayrıntılı tahliller, devrelerdeki güç dağıtımına dair küçük lakin kritik bir değişikliğin, ısıtıcı sisteminin yanlış bir pozisyonda “kilitlenmiş” olabileceğini gösterdi. Grup, bu teoriyi test ederek devreyi eski haline döndürmeyi başardı ve böylelikle birincil roll iticilerini Mart ayında yine etkin hale getirdi. Bu gelişme, Voyager 1’in yönlendirme kabiliyetini artırmakla kalmadı, birebir vakitte potansiyel bir bağlantı kesintisi öncesinde hayati bir güvenlik adımı oldu. Çünkü 4 Mayıs prestijiyle Dünya’dan Voyager’lara komut gönderen ana anten sistemi aylarca sürecek bir bakım periyoduna girecekti. Şubat 2026’ya kadar sürecek bu çalışma boyunca anten, sırf Ağustos ve Aralık aylarında kısa müddetlerle etkin olacaktı.
Bu nedenle, mühendislerin önünde dar bir vakit aralığı vardı: Roll iticiler devreye alınmalı ve sistem inançlı bir formda çalışır hale getirilmeliydi. Aksi halde, Ağustos’taki kısa bağlantı penceresine kadar Voyager 1’in yedek iticilerinde önemli tıkanıklıklar yaşanabilir, bu da uzay aracının taraf kaybetmesine ve Dünya’yla temasını yitirmesine yol açabilirdi.
Milimetrik hesap, yüksek risk
Plan hayli karmaşıktı. Uyuyan iticiler açılmalı, ısıtıcılar onarılmalı ve tüm sistem birebir anda tekrar devreye girmeliydi. Lakin bu süreçte, Voyager 1’in yıldız izleyici sistemi gaye yıldızdan fazla saparsa, programlanmış bir güvenlik protokolü devreye girecek ve şimdi ısınmamış iticilerin ateşlenmesine neden olacaktı. Bu da potansiyel olarak bir patlamayı tetikleyebilirdi.
Bu yüzden takım, yıldız izleyici sisteminin mümkün olan en hassas doğrulukta yönlendirilmesini sağladı. Akabinde komutlar Voyager 1’e gönderildi. Bu komutların uygulanıp uygulanmadığını öğrenmek için Dünya’ya dönmesi gereken sinyallerin 23 saatlik bir yolculuk yapması gerekiyordu. Yani her şey aslında bir gün öncesinden olmuştu ve muvaffakiyet ya da başarısızlık çoktan yaşanmıştı.
Bekleniyi haberi taşıyan sinyal ise 20 Mart’ta geldi. Vazife grubu, roll iticilerinin ısıtıcılarında sıcaklık artışını net formda gözlemledi. Bu, tamirin başarılı olduğu manasına geliyordu.
Voyager 1 ve kardeşi Voyager 2, Güneş Sistemi’nin dışına çıkan birinci insan üretimi araçlar olarak tarihe geçmişti. Tüm gelişmelere karşın yollarına devam ediyorlar. Voyager 1, 2012 yılında, Voyager 2 ise 2018’de yıldızlararası boşluğa ulaştı. Her iki araç da bu noktaya kadar toplamda 46.7 milyar kilometre yol kat etti.
