By Diyarbakır’ın Sur ve Bismil ilçelerinde faaliyet gösteren Anka Lidaş ile Yıldırım Agro şirketlerinin, lisanssız biçimde eser topladığı ve satıştan elde ettikleri milyonluk gelire karşın çiftçilere ödeme yapmadığı öne sürüldü. İddialar üzerine Ticaret Bakanlığı, konuya ilişkin başlattığı inceleme sonucunda şirketler ve sorumluları hakkında kabahat duyurusunda bulundu.
Sur ve Bismil ilçesinde faaliyet gösteren Anka Lidaş ve Yıldırım Agro şirketleri, argümana nazaran, lisanssız depolarına yöntemsiz halde eser toplayıp sattıkları mahsullerle milyonluk vurgun yaptı. Sattıkları eserlerden çiftçilere haklarını vermeyen şirketler hakkında Ticaret Bakanlığına şikayette bulunuldu. Yapılan şikayetin ardından Ticaret Bakanlığı 8 Ağustos 2024’te şirketler hakkında inceleme başlattı. Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı tarafından 8 Ağustos 2024’te verilen onay ile başlatılan soruşturma kapsamında, 2024 yılı boyunca Anka Lidaş ve Yıldırım Agro şirketlerinin faaliyetleri titizlikle incelendi. 5 Kasım 2024’te tamamlanan raporda, şirketlerin Bakanlık müsaadesi olmadan lisanslı depo üzere faaliyette bulunduğu ve yüzlerce çiftçinin eserlerinin ödemesini yapmadan el değiştirdiği belirlendi.
Satıştan elde edilen paralar çiftçilere ödenmedi
Rapora nazaran, Yıldırım Agro’nun Yönetim Kurulu Lideri S.Y. ve şirketin vekil yöneticisi S.Y., yetkileri olmaksızın lisanslı depoculuk faaliyetlerine başladığı tespit edildi. Çiftçilerden eser toplayıp satışını gerçekleştiren yöneticilerin, satıştan elde edilen paraları ödemek yerine şahsi çıkarlarına kullandığı belirtildi. Raporda, şirketlerin, eser teslimi ve satış süreçleri sırasında hem Tarım Eserleri Lisanslı Depoculuk Kanununa hem de Türk Ceza Kanununa birçok sefer muhalif davrandıkları raporda vurgulandı.
100’ün üzerinde çiftçi mağdur edildi iddiası
Bakanlık müfettişlerinin yaptığı saha araştırmalarına nazaran, Diyarbakır ve etraf köylerden Anka Lidaş’a eser teslim eden çiftçi sayısının 100’ün üzerinde olduğu kaydedildi. Eser teslim eden çiftçilerin büyük bir kısmı ödeme alamazken, kimilerine senet verildiği fakat bu senetlerin de karşılıksız çıktığı tabir edildi.
Raporlarda, Abdülkadir N. isimli çiftçiden bin 670 ton mısır satın alındığı, yaklaşık 1.5 milyon lira fiyatındaki bedelin sırf 970 bin lirasının ödendiği, kalan borç için verilen senetlerin de ödenmediği kaydedildi. Müfettişler, mısır fiyatlarının düşmediğini, tersine yükseldiğini ve şirket yetkililerinin eserleri satmak için ileri sürdüğü münasebetlerin büsbütün gerçek dışı olduğunu belirtti. Soruşturma kapsamında, Anka Lidaş şirketinin faaliyet gösterdiği yerlerin tapu dönemlerinde de önemli usulsüzlükler yapıldığı belirlendi. Tapuların rayiç bedelin çok altında gösterilerek el değiştirdiği, bu halde gerçek kıymetlerin gizlendiği ve haksız menfaat sağlandığı tespit edildi.
Adli süreç başlatıldı
Soruşturma raporu sonucunda Ticaret Bakanlığınca Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığına sunulan hata duyurusunda, S.Y. ve S.Y. hakkında, Türk Ceza Kanunu 158. husus kapsamında nitelikli dolandırıcılık, Türk Ceza Kanunu 257. husus kapsamında misyonu berbata kullanma, 5300 sayılı Tarım Eserleri Lisanslı Depoculuk Kanununa karşıtlık cürümleri kapsamında süreç yapılması talep edildi. Soruşturmanın savcılık etabında çok sayıda çiftçi ve iş ortağının da mağdur sıfatıyla söz verdiği öğrenildi.
Mağdur çiftçiler, Ticaret ve Adalet Bakanlığından sürecin süratle yürütülmesini ve sorumluların en ağır halde cezalandırılmasını talep etti. – DİYARBAKIR
