By Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Merkez Bankamızın bir biliyorsunuz koridoru var. Amaç koridoru, iddia aralığı diyelim. Bu da yüzde 20-19 ortası. Biz enflasyonun bu amaç kestirim aralığı içerisinde kalması ihtimalini epey yüksek görüyoruz” dedi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, TGRT Haber yayınında gündeme ait soruları yanıtladı.
Bakan Şimşek, enflasyonun düşüş sürecinin devam ettiğini ve hayat pahalılığı ve çaba en kıymetli gündem hususlarının başında olduğunu belirterek, “Bir müddettir uyguladığımız programın da ana emeli enflasyonu kalıcı bir formda aşağıya çekmek. Biliyorsunuz biz bu programa başlarken bir yıllık bir geçiş devri görmüştük. Yani dezenflasyon için siyaset kurgusunun tam olarak oluşturulması için vakte muhtaçlık vardı. Yani para siyasetinin yine inşasından tutun, öteki bütün bileşenler açısından konuşuyorum. Haziran 2024’ten bu yana daima yıllık enflasyon düşüşte. Yani 11 aydır yıllık enflasyon aşağı taraflı devam ediyor. Bu son yaşanan iç ve dış şoklara karşın yıllık enflasyonun hudutlu da olsa düşüşe devam etmiş olması olumlu” açıklamasında bulundu.
“Sıkı Para Siyaseti enflasyonun düşmesine katkıda bulunacak”
Gelecek süreçte enflasyonun düşmeye devam etmesini beklediklerini de kelamlarına ekleyen Şimşek, “Bunun birinci sebebi gecikmeli para siyaseti tesiri net bir halde ortaya çıkmış durumda. Sıkı Para Siyaseti enflasyonun düşmesine katkıda bulunacak. Bu sene için hem maliye siyaseti hem gelirler siyaseti daha destekleyici bir nitelik kazanacak. Arz istikametli gayretlerimiz ağır bir halde devam ediyor. Yani konut arzından tutun öbür bütün alanlara kadar. Yani hasebiyle yalnızca maliye siyaseti, para siyaseti üzerinden değil. Aslında arz istikametli de dezenflasyon iş sürece katkı verecek değerli gayretler içerisindeyiz.
“Merkez Bankası’nın enflasyon amacı yüzde 20-19 arası”
Bakan Şimşek, geçen sene enflasyonun yüzde 44’e indiğini ve 20 puanlık önemli bir düşüş olduğunu hatırlatarak, enflasyon düşüşü gayelerine ait, “Bu sene için alışılmış gayemiz 20’li sayılar. Yani Merkez Bankamızın bir biliyorsunuz koridoru var. Maksat koridoru, kestirim aralığı diyelim. Bu da yüzde 20-19 ortası. Biz enflasyonun bu gaye kestirim aralığı içerisinde kalması ihtimalini epeyce yüksek görüyoruz. Bu manada hala biz amaçlarımıza inanıyoruz. Artık burada alışılmış şu anda enflasyon yüzde 37,9 civarı. Lakin temel mal enflasyonuna baktığınız vakit, yani temel mallarda enflasyon önemli bir formda düştü. Yüzde yirmi civarı. Besin enflasyonu alkolsüz içekler dahil olmak üzere yüzde 36 civarı. Hizmet enflasyonu yüksek seyrediyor. Burada da yüzde 55 civarı bir hizmet enflasyonu var. Yani münasebetiyle aslında genel manada mal enflasyonuna baktığınız vakit yüzde 31 civarına inmiş durumdayız. Münasebetiyle burada enflasyonu nispeten yüksek tutan faktörlerden bir tanesi hizmet enflasyonu” sözlerine yer verdi.
“Temmuz’dan itibaren kira enflasyonunda olağanlaşma olacak”
Hizmet enflasyonunda kira enflasyonunun ön plana çıktığını lisana getiren Şimşek, “Fakat şunu da söyleyeyim 2023’te kira enflasyonu yüzde 110 civarı iken 2024’te yüksek seyretmişken tekrar yüzde 100’ün üzerindeyken şu anda yüzde 90’ın altına indi. Ben inanıyorum ki bilhassa Temmuz’dan sonra, zira biz geçen sene Temmuz ayında bu kiralar üzerindeki yüzde 25’lik üst limiti kaldırdık. Temmuz’dan itibaren burada bir olağanlaşma olacak. Eğitimde de emsal bir şekilde” diye konuştu.
“Konut arzında önemli bir artış var”
Konut arzlarına ait de konuşan Şimşek, sarsıntı konutlarına ait, “Şu an itibariyle 202 bin zelzele konutu teslim edildi. Yerinde dönüşüm dahil olmak üzere 2023’e oranla bu sene sonu itibariyle geçen Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanımızla bir toplantı yapma fırsatımız oldu. Kendileri bana 560 bin konutun devreye girmiş olacağını söylediler bu yıl sonu itibariyle. Hasebiyle yani konut arzında önemli bir artış var. Biz doğal ki sarsıntı konutlarını önceliklendirdik fakat kentsel dönüşümdür, yerinde dönüşümdür, o çerçevede bilhassa dirençli kentlerin inşasıdır, bütün bu hususlarda bütçeden değerli imkanları seferber etmiş durumdayız” biçiminde konuştu.
“Bizim en değerli gündemimiz hayat pahalılığı ile mücadeledir”
Şimşek, enflasyonun düşmesinin mevcut kurallarda epey mümkün bir sonuç olduğunu söz ederek, “Biz enflasyonun düşmeye devam edeceğini öngörüyoruz. Son şoklarda da yani içeride yaşanan dışarıda Türkiye’yi etkileyen dış şoklarda biz enflasyonu ve programı önceliklendirdik. Bizim en değerli gündemimiz hayat pahalılığı ile mücadeledir” değerlendirmesinde bulundu.
Programın işleyişine ait yapılan tenkitleri kıymetlendiren Şimşek, programın esas amaçlarının enflasyonu düşürmek ve cari açığın sürdürülebilir bir patikaya çekilmesi olduğunu belirterek, bu maksatlarda sonuç aldıklarını ve almaya devam ettiklerini aktardı.
“İmamoğlu’nun tutuklanmasının piyasalara tesiri 3 gün sürdü”
Şimşek, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasının piyasalara olan tesirine ise, “İlk üç gün alışılmış çok önemli bir çıkış oldu Türkiye’den. Yüklü olarak offshore. Lakin bir sonraki Pazartesi günü büsbütün durulmuştu. Hatta offshore’dan girişler başlamıştı. Daha sonra bilhassa ABD merkezli ticaret savaşları üzerinden global büyüme bağlantının kıymetli bir belirsizliğinin ortaya çıkması, riskli alanlardan kaçışı önemli bir biçimde tetikledi. Yani herkes nakde dönmeye çalıştı ya da çok bu türlü hani inançlı işte hazine kağıtlarına Türkiye için konuşmuyorum, dünya için konuşuyorum. Yani o çeşitten tercihler ortaya çıktı. O da natürel Türkiye’yi etkiledi. Münasebetiyle yalnızca bu faktör etkiledi demek yanlış olur. Her iki faktöründe tesiri var” biçiminde konuştu.
“Bütçede ulusal gelirde bir artış olacak”
Merkez Bankası’nın ortaya koyduğu önlemlere ait tenkitlere de yanıt veren Şimşek, bu önlemlerin programı korumak gayesiyle konulduğunu belirtti. Şimşek, şu sözlere yer verdi:
“Merkez Bankası’nın yaptığı şey, enflasyon varsayım aralığında tutmak için bu adımlar atılıyor. Hayat pahalılığı ile çaba için kararlıyız. Bütçede daha âlâ bir performans görmek isterim. Hükümetimizin en büyük önceliklerinden biri zelzele yaralarını sarmaktır. Bu sene bütçede ulusal gelirde bir artış olacak. Harcama kesintileri üzerinde çalışıyoruz. Tasarruf paketi uyguluyoruz. Mevcut kaynakların daha üretken alanlara nasıl aktarılacağını masaya yatırmış durumdayız. Bilhassa cari harcamalarda, sanki daha verimli alanlara nasıl kaynak aktarırız, bunu çalışıyoruz. Gelir ayağı bizim denetimimizde değil, değerli ölçüde tüketime bağlı. İthalat tesirli, tüketim tesirli. Bizim için değerli olan harcamaların denetim altına alınması. Dezenflasyon açısından değerli olan harcamaların aşağı istikametli tutulması.”
“Cari açık Şubat prestijiyle 12,8 milyar dolar bu son derece makul bir rakam”
Son gelişmelerin cari açıkta artışı sınırlayacağının altını çizen Şimşek, “Bir taraftan dış talep yavaşlayacak. Bu ihracatı olumsuz etkileyebilir. Lakin iç talepteki yavaşlama ithalatı aşağı çekecek. Petrol fiyatlarındaki düşüş en kritik bahis o. Petrol fiyatlarındaki düşüş cari açığı büyük oranda aşağı çekecek. Bakın burada arkadaşlara sordum yani tesiri ne olacak diye. Artık birincisi cari açık Şubat ayı itibariyle 12,8 milyar dolar. Yani yaklaşık ulusal gelirin yüzde 1’i kadar” tabirlerini kullandı.
“Mücevher ismi altında altın ithalatı yapıldığını da biliyoruz”
Şimşek, Şubat ayından itibaren altın hariç, cari açığın olmadığını bilakis cari fazlanın olduğunu söyleyerek, “Bu resmi altın. Mücevher ismi altında altın ithalatı yapıldığını da biliyoruz. Bütçe açığını yüzde 3’lere çekmeyi hedefliyoruz. Program olmasa, neden bizim kredi notumuzu arttırsınlar? Geçen yıl dünyada kredi notu iki sefer artan tek ülke Türkiye’ydi. Aldığımız önlemler sayesinde, olağan koşullar altında bir ülke bu cinsten şoklar yaşasa kredi notu olumsuz gelişirdi. Şu anda bu olasılığın düşük olduğu kanısındayım. Merkez Bankası’nın gerçek adımları ve kurduğumuz bağlantı, bu programın en üst seviyede Cumhurbaşkanımız tarafından sahiplenilmesi çok kıymetli. Türkiye, gri listede değil, bu program sayesinde. KKM’de 20 milyar doların altına düştü. Bu yılın ortalarında bu kaideli yükümlülüğü bitireceğiz” diye konuştu.
“Çiftçilerin kredi faizlerinin yüzde 70’ini, esnafın kredi faizlerinin ise yüzde 50’sini hazine ödüyor”
Önceliklendirilen kısımlar olduğunu kelamlarına ekleyen Şimşek, bu çerçevede çiftçiler için 2025 bütçesinden takviye için 706 milyar liralık ulusal gelirin yüzde 1,15’i kadar tarım dayanağı verildiğini lisana getirdi. Şimşek, hazinenin, çiftçiler için kredi faizlerinin yüzde 70’ini ödediğinin de altını çizerek, geçen yılın Mart ayından itibaren kredilerden yararlanan çiftçi sayısını da 1,2 milyon olarak açıkladı.
Şimşek, benzeri dayanakları esnaflar için de gerçekleştirdiklerini söyleyerek, “Esnafımızın kullandığı kredilerin faizinin yüzde 50’sini hazine ödüyor. Bundan yararlanan esnaf sayısı ise 2024’te 800 bin esnaftı. Bu krediler hazine dayanaklı. Kullanılan faizin yarısı ne olursa olsun, yarısını hazine ödüyor. Bu sene bu, 60 milyarın üzerine çıkmış olacak. Çiftçiye çok daha yüksek olmakla birlikte, esnafa da dayanağımız var” bilgisini paylaştı.
“İhracatçı için kullandırdığımız krediler birinci kere rekor kırıp 49 milyon dolara ulaştı”
Programın en kıymetli birleşenlerinden bir adedinin ihracat dayanakları olduğunu vurgulayan Şimşek, kelamlarına şu formda devam etti:
“Şimdi burada ihracatı desteklemek bizim için en kıymetli önceliklerden geliyor. Mayıs 2023’te Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı ve üyeleri beni ziyarete geldiler. Dediler ki biz hani faiz değerli değil. Dediler kredi yok. Krediye erişemiyoruz. ve değerli olan siz kredi imkanlarını arttırın. Fiyatı kıymetli değil dediler. Biz de günlük ihracatı desteklemek için Reeskont Kredisi günlük ölçüsünü 300 milyon liradan 4 milyara çıkarttık. Yani 13 kat arttırdık. Kısa bir mühlet içerisinde bunu yaptık. Münasebetiyle biz ihracat için kredi imkanlarını caizse seferber ettik. ve Resskont Kredi faizi şu anda yüzde 29 civarı. İhracatçıya sübvansiyonlu kredi imkanı sunuyoruz. Faizin neredeyse yüzde 40-50’sini devlet ödüyor. 2024 yılında kullandırılan ihracatçı için kullandırdığımız bu bağlamdaki krediler birinci kere rekor kırıp 49 milyon dolara ulaştı. Yani rekor. Yalnızca büyük firmalar değil, 18 bin ihracatçı bu krediden yararlandı; bunların yüzde 83’ü KOBİ.”
“Bütçede bizim kesintiyi öngörmediğimiz tek alan sarsıntı konutlarıdır”
Deprem harcamalarına ait sorulan soruları da yanıtlayan Şimşek, “Bütçede bizim kesintiyi öngörmediğimiz üzerinde çalışmadığımız yani kesinti manasında tek alan zelzele konutlarıdır. Zira vatandaşımızın bir an evvel yani insan onuruna yaraşır hoş konutlara geçmesi bizim en büyük önceliğimiz. Cumhurbaşkanımızın bu mevzudaki duruşu, talimatı çok net. Sarsıntı konutlarını en kısa müddette tamamlamak için zati ilgili bakanlığımız çalışıyor lakin bununla da yetinmeyeceğiz. Zelzele genel bir risk. Türkiye açısından. Bilhassa yarısı bizden manalı bir proje var biliyorsunuz. Onu da bütçe üzerinden destekliyoruz” dedi.
“Asyalı üreticilerin yerinde olsam, üretimi Türkiye’ye kaydırırdım”
Şimşek, ABD’nin uyguladığı gümrük vergisi siyasetini Türkiye açısından kıymetlendirerek, şu sözlere yer verdi:
“Eğer bir sorun varsa, bir fırsat da vardır. ABD’nin yeni bir siyaset seti var. Bizi etkileyen kısımları da var. Lakin daima olumsuz kısımlara odaklanılıyor. ‘Türkiye’den sermaye çıkışı oldu, rezervler düştü’ deniyor. Fırsat tarafına bakılırsa; ABD’nin bize getirdiği ek, gümrük vergisi yüzde 10. En düşük oran. Pekala bu ne manaya geliyor sizce? Bir, Asyalı üreticilerin yerinde olsam, Amerikan piyasasına bizim 3 katımız, 5 katımız üzere vergilerle karşı karşıya kaldıkları için rekabet avantajları yok. Ben Asya’da bir üretici olsam ve Amerika benim en değerli pazarım olsa, ben bakardım hangi ülkede sanayi birikimi var. Bakın, birçok ülke var alışılmış dünyada. Yüzde 10’a tabi kimi ülkeler de var. Fakat ortalarında endüstride, sofistike, altyapı manasında en değerli ülke Türkiye. Çünkü Avrupa Birliği daha yüksek vergiye alışılmış ve Asya zati yüksek vergiye natürel. Geriye Türkiye kalıyor. Yani yüzde 10’luk vergiye ek, gümrük vergisine olağan olup da sanayi üstü olan Türkiye var. o vakit üretiminizin bir kısmını buraya kaydırırsınız. Bu Avrupa Birliği için de geçerli, Asya için de geçerli.”
Şimşek, Türkiye’de yatırım manasında tekrar olumlu bir havanın var olduğunu belirterek, gelecek devirde Londra ve Doha’da yatırımcılarla bir ortaya geleceklerini ve çeşitli ziyaretlerde bulunacağını da paylaştı.
“Kayıt dışı ile gayretin dozu çok daha artacak”
Kayıt dışılıkla çabanın devam edeceği bildirisini da veren Şimşek, “Kayıt dışı ile gayret ettiğimiz için gelen şikayetlere hürmet duymuyorum. Hakkaniyetle hareket edeceğiz. Mükellefler bizim için çok kıymetli. Kayıt dışı ile çabanın dozu çok daha artacak. Kontroller sayesinde vergi tahsilatında yüzde 111 artış oldu. Kazanıp da vergi vermeyenleri tespit ediyoruz. En büyük adaletsizlikle uğraşıyoruz. İşini gerçek yapanların hakkını savunuyoruz” değerlendirmesinde bulundu. – ANKARA
