By 
ABD hükümeti, Çin merkezli teknoloji devi Huawei’nin Ascend serisi yapay zeka çiplerinin dünya genelinde kullanımını yasakladığını açıkladı. Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan yeni yönergeye nazaran, bu çiplerin kullanımı ABD’nin ihracat denetim düzenlemelerini ihlal ediyor. Karar, sadece Çin ile olan teknoloji rekabetini değil, tıpkı vakitte global yapay zeka pazarındaki güç uğraşını de direkt etkiliyor. Huawei Ascend’e sert darbe
ABD Ticaret Bakanlığına bağlı Sanayi ve Güvenlik Ofisi (BIS) tarafından yapılan açıklamada, Huawei Ascend çiplerinin büyük olasılıkla ABD menşeli yazılım yahut donanım araçları kullanılarak tasarlandığı ya da üretildiği belirtildi. Bu nedenle, kelam konusu çiplerin herhangi bir ülkede, rastgele bir gayeyle (araştırma dahil) yetkisiz kullanımı, ağır yasal sonuçlar doğurabilecek bir ihlal olarak bedellendiriliyor.
Bu yaptırımlar ortasında idari para cezaları, ihracat haklarının iptali, mahpus cezaları ve cezai kovuşturmalar yer alıyor. Yasağın amacında bilhassa Ascend 910B, 910C ve şimdi piyasaya çıkmamış 910D modelleri bulunuyor. Buna rağmen, Huawei’nin 2019-2020 yılları ortasında TSMC’den yasal olarak temin ettiği Ascend 910 modelinin kullanımı hür bırakıldı.
Sadece Çin değil, dünya etkileniyor
Huawei’nin Ascend çipleri yalnızca Çin’de değil, dünya genelinde farklı kurumlar tarafından da kullanılıyordu. Örneğin, Birleşik Arap Emirlikleri merkezli G42 isimli yapay zeka şirketi geçmişte Huawei ile yakın çalışıyor, Ascend donanımlarını kullanıyordu. Lakin şirket daha sonra ABD merkezli Cerebras ile iştirake giderek Huawei ile bağlarını koparmıştı. ABD’nin yeni düzenlemesi, bu çeşit iş birliklerini de yasal risk altına sokuyor. Bu durum, global ölçekte birçok araştırma kurumunu, üniversiteyi ve özel şirketi direkt etkileyebilir.
Nvidia uyarmıştı
Kararın çabucak öncesinde Nvidia CEO’su Jensen Huang, ABD’li çip üreticilerine uygulanan ihracat kısıtlamalarının Çin ve Avrupa üzere pazarlarda boşluk yaratabileceği ihtarında bulunmuştu. Huang’a nazaran, bu boşlukları Huawei üzere şirketler ve onların alternatif platformları –örneğin CANN (Compute Architecture for Neural Networks)– süratle doldurabilir. Nvidia’nın CUDA platformuna direkt rakip olarak geliştirilen CANN, Ascend çipleriyle entegre çalışarak Huawei’yi güçlü bir alternatif haline getiriyor.
İronik formda, Huawei’ye yönelik bu sert adım, ABD ve Çin’in kimi ithalat tarifelerinde 90 gün müddetle askıya gitme kararı aldığı günün çabucak ertesinde açıklandı. Bu gelişme, iki ülke ortasındaki ticaret savaşında yumuşama sinyali olarak değerlendirilmişti.
Yapay Zeka Yayılım Kural’ı durduruldu
Huawei yasağıyla eş vakitli olarak dikkat çeken bir öbür gelişme daha yaşandı: ABD Ticaret Bakanlığı, uzun süredir gündemde olan “AI Diffusion Rule” isimli Yapay Zeka Yayılımına Ait Süreksiz En son Kural’ını yürürlükten kaldırdı. Bu kural, yapay zeka teknolojilerinin ve yazılımlarının yurt dışına yayılmasını denetim altına almayı amaçlıyordu. ABD’li şirketlerin, hassas AI modellerini yabancı aktörlerle paylaşması ya da bu modellerin hudut ötesinde eğitimine katkı sağlaması kısıtlanıyordu. Bu kural, ülkelerin AI GPU’ları satın almasını sonlandırıyordu.
