By Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu önünde basına açıklamalarda bulunan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Gazze’ye 1 aydan fazla müddettir tek bir damla yardım girmediğine dikkati çekerek besin, yakıt, ilaç ve ticari eserlerin buna dahil olduğunu söyledi.
Guterres, yardımların tükenmesiyle Gazze’deki kaygı kapılarının tekrar açıldığına işaret ederek, “Gazze vefat tarlasına dönüştü, siviller sonsuz mevt döngüsünün içinde” tabirini kullandı.
“UMUT SÖNMEYE BAŞLADI”
Ateşkeslerin işe yaradığını vurgulayan Guterres, Gazze’de ateşkesin sağlandığı devirde rehinelerin hür bırakıldığını ve hayat kurtaran yardımların dağıtılmasının mümkün kılındığını lisana getirdi.
Guterres, “Haftalar boyunca silahlar sustu, pürüzler kaldırıldı, yağmalamalar sona erdi ve biz Gazze Şeridi’nin neredeyse her bölgesine hayat kurtarıcı gereçler ulaştırabildik. Fakat bu, ateşkesin bozulmasıyla sona erdi. Umut, Gazze’deki Filistinli aileler ve İsrail’deki esir yakınları için sönmeye başladı” değerlendirmesinde bulundu, tüm esirlerin derhal ve şartsız biçimde hür bırakılması, kalıcı ateşkes ve tam kapsamlı insani erişimin sağlanması gerektiğinin altını çizdi.
Böyle devirlerde her şeyin net biçimde tabir edilmesinin değerine işaret eden Guterres, “Gazze’ye geçiş noktaları kapalıyken ve yardımlar engellenirken güvenlik altüst olmuş durumda ve yardım ulaştırma kapasitemiz boğulmuş durumda” ihtarını yaptı.
Guterres, yükümlülükler konusunda da açık olunması gerektiğini belirterek, “İşgalci güç olarak İsrail’in milletlerarası hukuk, milletlerarası insancıl hukuk ve milletlerarası insan hakları hukuku kapsamında net yükümlülükleri vardır” dedi.
Bu bağlamda, 4. Cenevre Sözleşmesi’ne nazaran işgalci güçlerin yükümlülüklerine değinen Guterres, işgalci gücün halkın besin ve tıbbi gereksinimlerinin temin edilmesini sağlamakla yükümlü olduğunu söyledi.
Guterres ayrıyeten işgalci gücün işgal altındaki topraklarda sıhhat ve hastane kurumlarını, kamu sıhhati ve hijyen hizmetlerini sağlamak ve sürdürmekle yükümlü olduğunu, yardım programlarını ise kabul etmek durumunda olduğunu tabir etti, bugün Gazze’de bunların hiçbirinin yapılmadığını, Gazze’ye hiçbir insani yardımın giremediğini vurguladı.
“İNSANİ PRENSİPLERİ GÖZETMEYEN HİÇBİR TERTİBİN MODÜLÜ OLMAYACAĞIZ”
Uluslararası insancıl hukukun insani yardım çalışanlarının korunması yükümlülüğünü de içerdiğinin altını çizen Guterres, “Gazze’deki bu insani kahramanlardan bilhassa kelam etmek istiyorum. Ateş altında olmalarına karşın yardım etme yolunu seçmiş olmanın gereğini yerine getirmek için ellerinden geleni yapıyorlar” diye konuştu.
Guterres, öteki taraftan İsrailli yetkililerin yardım teslimatı için yeni önerdiği yetkilendirme düzeneklerinin yardımı her kaloriye ve un adedine kadar denetim etmeye ve sınırlamaya yönelik riskler barındırdığını belirterek kelamlarını şöyle sürdürdü:
Açık konuşayım. İnsanlık, tarafsızlık ve bağımsızlık üzere insani prensipleri tam olarak gözetmeyen hiçbir nizamın modülü olmayacağız. Kesintisiz insani erişim garanti altına alınmalıdır. İnsani yardım çalışanına memleketler arası hukuk kapsamında tanınan muhafaza sağlanmalıdır. BM yerleşkelerinin ve varlıklarının dokunulmazlığına hürmet gösterilmelidir. BM işçisi dahil insani yardım çalışanlarının öldürülmesine ait bağımsız bir soruşturma çağrımı yineliyorum.
Guterres, temel unsurlara sadık kalmanın kıymetine işaret ederek BM’ye üye ülkelerin milletlerarası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine bağlı kalmaları gerektiğini, bu yükümlülüklere uyulmadığında ise adaletin sağlanması ve hesap sorulması gerektiğini vurguladı.
“Dünya, Gazze’deki durumu tanım edecek sözleri tüketiyor olabilir lakin biz asla hakikatten kaçmayacağız” sözünü kullanan Guterres, “Mevcut gidişat, çıkmaz bir yoldur. Memleketler arası hukukun ve tarihin gözünde büsbütün kabul edilemezdir” dedi.
Guterres, işgal altındaki Batı Şeria’nın bir öteki Gazze’ye dönüşme riskinin durumu daha da vahim hale getirdiği ihtarında bulunarak, “Artık insan yerine koymamaya son verme, sivilleri muhafaza, esirleri özgür bırakma, hayat kurtaran yardımları ulaştırma ve ateşkesi yine sağlama vakti gelmiştir” formunda konuştu.
TRUMP’IN PLANINA TEPKİ
Guterres, “İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve ABD Başkanı Donald Trump, yine Gazze halkının diğer ülkelere gönderilmesi planlarını lisana getirdi. Sizce bu zorla yerinden edilme değil midir ve bu bir savaş hatası değil midir? Tıpkı vakitte Netanyahu, Gazze halkının şerit içinde kilitlendiğini söyledi. Gazze halkını kim kilitliyor? BM, acil sıhhat tahliyeleri gerçekleştirebiliyor mu?” sorularını da yanıtladı.
Tıbbı tahliyelerin hayati değere sahip olduğunu kaydeden Guterres, bunların sayısının artırılması için gerekli tüm uğraşın sarf edilmesi gerektiğini söyledi.
Guterres, Gazze halkının öbür ülkelere gönderilmesiyle ilgili, “Filistin halkı Filistin devletinde İsrail devletiyle yan yana yaşayabilmeli. Zorla öteki bir yere gönderilmek milletlerarası hukukun ihlalidir” açıklamasını yaptı.
Dünyanın pek çok yerinde Gazze’de olanların soykırım olarak tanımlanmasına karşın kendisinin hala bu ifadeyi neden kullanmadığı sorulan Guterres, “Durum o kadar vahim ki söz manalarıyla uğraşacak halde değilim” karşılığını verdi.
Guterres, bu yetkinin Memleketler arası Adalet Divanı’nda olduğunu ve onların vereceği kararlara hürmet duyduğunu lisana getirdi.
Sürekli olarak 7 Ekim 2023 taarruzlarına atıfta bulunması ve Gazze halkının yaşadıklarına gereğince değinmediği sav edilerek eleştirilmesi üzerine ise Guterres, “Eğer söylediklerimi dikkatlice dinlerseniz, vahim 7 Ekim akınlarını hiçbir şeyin legal kılmayacağını söyledikten sonra her seferinde Filistin halkının toplu cezalandırılmasını da hiçbir şeyin legal kılmayacağını lisana getiriyorum. Toplu cezalandırma da tam olarak Filistin halkının yaşadıklarını anlatıyor” sözlerini kullandı.
