By Antalya Ticaret Borsası (ATB) Mayıs Ayı Meclis Toplantısı, ATB Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci başkanlığında ATB Toplantı Salonu’nda yapıldı. İdarenin bir aylık çalışmasıyla ilgili üyelerin bilgilendirildiği Meclis’te ATB Başkanı Ali Çandır, tarım, iktisat ve kente ait değerlendirmelerde bulundu.
Başkan Çandır konuşmasına, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nı kutlayarak başladı. Çandır, “19 Mayıs’ı, 106. yıl dönümünde bir sefer daha coşkuyla kutluyoruz. Ulu liderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü, ulusal uğraş kahramanlarımızı ve şehitlerimizi minnetle anıyoruz” dedi.
Son devirde ülke gündeminin baş döndürücü halde değiştiğini, bölgede ve dünyada yaşanan ekonomik değişimlere gereğince hassas olamadıklarını söyleyen Çandır, “Oysaki yılın başından bu yana dünya iktisadı, beklenmedik sert dalgalanmalar yaşıyor. Bu durumun ülke ekonomimize ve çeşitli bölümlerimize önemli tesirleri olacaktır. Kimi yorumlar, bu tesirlerin fırsatlar sunacağına işaret etse de gerçek şu ki karşımızda büyük tehditler ve zorluklar bulunuyor” dedi.
Çin uyarısı
Çin’in en az 600 milyar dolarlık ihracat için agresif bir formda yeni pazarlar arayışına girdiğini belirten Çandır, “Sadece bu yeni durum bile global ticarette önemli dalgalanmaları tetikleyecek ve bize de olumsuz yansıyacaktır. Zira Çin ekseriyetle ABD idaresinin kararlarından olumsuz etkilenen ülkelere daha fazla ağırlaşmaktadır. Bizler bir taraftan döviz ve maliyet baskısıyla ihracat zorlukları yaşarken Çin’in büyük avantajlarla giriştiği bu yeni rekabet, pazarlarımızı olumsuz etkileyecektir. Öbür taraftan ithalat avantajları da üretim kabiliyetimizi ve kapasitemizi zorlayacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
Beklenti ve kestirimler değişti
2025 yılı sonu için yapılan global kestirimlerin süratle bozulduğunu, enflasyon beklentilerinin yükseldiğini, büyüme iddialarının düştüğüne dikkat çeken Ali Çandır, “2024 yılına nazaran daha olumsuz ekonomik senaryolar, memleketler arası kurumlar ve analistler tarafından yapılmaya başlanmıştır. Dünya ekonomik iklimindeki başka bozulmaların ülkemiz, kentimiz ve dalımıza yansımalarına daha fazla dikkat kesilmeliyiz diye düşünüyorum” dedi. Çandır “Bizlerle paylaşılmayan hususlar hakkında senaryolara, kulislere ve asparagaslara harcadığımız enerjiyi, vakti ve çabayı belli ölçülerde ekonomik iklimdeki değişimlere ayırmaya başlamalıyız. Zira Dünya Ticaret Örgütü’nü ve kurallarını bizim üzere ekonomilere yıllarca en sıkı halde dayatan malum ülkeler, mevzu kendilerine gelince bunların tamamını hiçe sayan keyfi kararlar alıp uygulamaya başlamışlardır. Bu uygulamaların sonuçları şimdiden bizim üzere ülkeleri derinden etkilemektedir. Bu gidişle yine tam bir ithalat cenneti olma riskiyle karşı karşıyayız” dedi.
“İhracatımız ülke performansının altında arttı”
Yılın birinci dört ayındaki ihracat performansını pahalandıran Çandır, “Ülkemiz ihracatı yılın birinci dört ayında yüzde 4.2 artmıştır. Kentimiz ihracatı ise bunun yarısı kadar yani yüzde 2.1 artmıştır. Tarım ve besin ihracatımız ise ülkemizde binde 3, Antalya’da yüzde 7.7 artmıştır. Yaş meyve zerzevat ihracatımız ise ülkemizde yüzde 3, kentimizde 11 artmıştır. Bu olumlu farkın en kıymetli sebebi, geçen yıl birebir devirde ihracatta yaşanan düşüş olmuştur” dedi.
Ülke genelinde ticari kredilerde yüzde 47, Antalya’da ise yüzde 52’lik artış yaşandığına dikkat çeken Çandır, “Tarımsal kredide ise ülkemizde ve kentimizde yüzde 47’lik artış yaşanmıştır. Tüm bu sayılar geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yaşanan değişimdir. TÜİK sayılarıyla değerlendirdiğimizde yıllık enflasyon sayılarına yakın olan değişimler, aslında gerçek kredi büyümesinin olmadığının göstergesidir” diye konuştu.
Antalya’da protestolu senette yüzde 100 artış
Yılın birinci çeyreği itibariyle protestolu senet meblağında ülkede yüzde 225’lik artışa karşılık Antalya’da yüzde 100 artış olduğunu, karşılıksız çekte ise ülkedeki yüzde 59’luk artışa karşılık Antalya’da yüzde 12’lik azalış olduğunu kaydeden Ali Çandır, “Çek ile süreç hacminde ise ülkemizdeki yüzde 28’lik artış yaşanırken kentimizde ise fakat yüzde 18’lik artış yaşanabilmiştir. Bu durum, kentimizdeki ticari hareketliliğin ülkemiz ortalamasının gerisinde kaldığına işaret etmektedir. Kapanan şirket sayısında kentimiz yüzde 30’luk artışla ülkemiz ortalamasının iki katında olurken kurulan şirket sayısında ise yüzde 3 düşüşle ülkemiz ortalaması olan yüzde 5 düşüşten göreceli olarak olumlu ayrışmıştır” diye konuştu.
Sürdürülebilir siyaset vurgusu
4’üncü kere toplanan Tarım Orman Şurası’na değinen Lider Çandır, tarım şuralarının ülkenin tarım ve ormancılık siyasetlerinin belirlenmesinde geçmişten bugüne kıymetli bir rol oynadığını belirtti ve emeği geçenlere teşekkür etti. Çandır, 4. Tarım Şurası, geçmiş şuralara kıyasla kapsamı, lisanı ve vurguladığı başlıklarla daha derli toplu bir çerçeve sunuyor. Tarımın dijitalleşmesi, iklim krizine karşı dirençli hale gelmesi, sistem kurma ve sürdürülebilirlik üzere bahislerin bu kadar net tabir edilmesi olumlu bir gelişme. Lakin biliyoruz ki geçmişte alınan pek çok karar, uygulama zafiyeti nedeniyle hayata geçirilemedi. Bu açıdan bakıldığında, bu şuradan yalnızca yeni kararlar değil, bu kararların nasıl uygulanacağına dair somut bir plan, izleme ve raporlama sistemi, sorumluluk dağılımı ve takvimlendirme beklemek en doğal hakkımızdır. Zira artık yalnızca problemleri konuşmak değil, tahlil üreten, dataya dayalı, sürdürülebilir ve iştirakçi bir anlayışla geleceği birlikte planlamanın vaktidir.” tabirlerini kullandı.
“Hal düzenlemesi gerekli”
Hal maddesiyle ilgili değişikliklerin yapılacağını haberlerini basından takip ettiklerini söyleyen Ali Çandır, mevcut yasanın işleyişindeki aksaklıkların giderilmesi için bu türlü bir çalışmayı önemsediklerini söyledi. Borsa olarak, uzun bir müddettir hal mevzuatı kapsamında ve yaş meyve zerzevat piyasasının daha faal işleyebilmesi emeliyle çok taraflı çalışmalar yürüttüklerini anlatan Ali Çandır, “Konuyla ilgili tarafların görüşlerini dikkate alarak bir taslak rapor hazırladık. Bu rapor ile hal mevzuatının hedeflerini, kapsamını, işleyişini ve yapılanmasını mevcut durumdan daha âlâ bir pozisyona taşımayı temel maksat edindik. Hal sistemindeki piyasanın derinleşmesi ve sağlıklı fiyat oluşumunun sağlanması, data kayıt sisteminin standardize edilmesi ve tarafların paylaşımına açılması, piyasada süreç gören eserlerin eşsiz sınıflandırmalı standartlara kavuşturulması, tedarikten üretime ve ticarete ulaşan bedel zincirinin etkileşimli ve entegre hale getirilmesi öncelikli gayelerimiz ortasında yer almaktadır” diye konuştu. Çandır, tüm tarafların iştirakiyle yapacakları toplantı ile hal maddesiyle ilgili raporu tamamlayıp ilgili mercilerle paylaşacaklarını duyurdu.
“Hasatta kaymalar yaşanıyor”
Antalya tarımı denince akla birinci örtü altı üretim ve meyveciliğin geldiğini lakin bilhassa Elmalı, Korkuteli, Aksu ve Serik üzere ilçelerde arpa ve buğday üretiminin de değerli yere sahip olduğunu söyleyen Ali Çandır, son yıllarda iklim değişikliğinin tesirlerinin daha çok hissedildiğini, bilhassa ekim ve hasat periyotlarında önemli kaymalar yaşandığına dikkat çekti. Çandır, “Üreticilerimiz, alışık olduğumuz devirlerden daha geç ekim yapıyor. Olağan kurallarda kıyı neslinde bu günlerde başlaması gereken buğday ve arpa hasadı, muhtemelen Haziran başına sarkacak üzere görünüyor. Hububat hasadı öncesi sektörel tahlil toplantımızı üyelerimiz ve kurumların iştirakiyle dün gerçekleştirdik. Toplantımıza katılan üyelerimize ve kurum temsilerine teşekkür ediyorum. Toptanımızda özetle; kalite ve randıman konusunda kent olarak sorun yaşamayacağımız ve Antalya için ortalama randıman beklentisinin dekara 350 kilogram civarında olacağı kestirim edilmiştir. Bu fırsatla tüm üreticilerimize ve üyelerimize, alın terlerinin karşılığını alacakları bereketli ve bol çıkarlı bir dönem diliyorum” diye konuştu.
“Tarıma özel düşük fiyatlı güç talebi”
Borsa üyelerinin gerek üretimde gerek hasat sonrası ziraî süreçlerde kullanılan elektriğin tarım dalı üzerinde önemli bir yük oluşturduğunu söz ettiğini söyleyen Ali Çandır, “Özellikle son devirlerdeki fiyat artışları ve tarife düzenlemeleriyle, bu yükün yaklaşan yaz aylarında daha da ağırlaşacağı öngörülmektedir. Güç Piyasası Düzenleme Kurumu’na üyelerimiz tarafından iletilen ortak talep, sulamadan depolamaya, paketlemeden aydınlatmaya kadar tüm ziraî faaliyetleri kapsayan, düşük fiyatlı ve ayrıcalıklı bir elektrik abone kümesinin oluşturulmasıdır. Kelam konusu uygulamanın hayata geçirilmesi, tarımda üretim maliyetlerinin azaltılmasına ve besin arz güvenliğine kıymetli katkı sağlayacaktır” dedi.
Çandır, yaklaşan Kurban Bayramı’nı kutlayarak konuşmasını tamamladı. Meclis’te üyeler, kesimleriyle ilgili hususlarla değerlendirmelerde bulundu. – ANTALYA
