By Avrupa ülkeleri, ABD’nin Donald Trump idaresinin kimi bilimsel araştırma alanlarındaki kısıtlamaları ve fon kesintileri nedeniyle işinden olan ‘altın beyinleri’ karşılamaya hazırlanıyor.
ABD’de Cumhuriyetçi Donald Trump’ın başkanlık koltuğuna oturduğu ocak ayından bu yana keskin değişiklikleri de beraberinde getiren politik adımları, bilim etraflarında endişe ve tedirginlik yarattı.
FON KESİNTİLERİ SEBEBİYLE YÜZLERCE KİŞİ İŞTEN ÇIKARILDI
Trump idaresinin aldığı kararlarla ülkedeki birtakım laboratuvarlar kapatıldı ve kimi araştırma alanlarında fon kesintilerine gidildi.
Fon kesintilerinden etkilenen iklim, biyolojik çeşitlilik, kirlilik ve bayan çalışmaları üzere araştırma alanlarında çalışan yüzlerce kişi ise toplu olarak işten çıkarıldı.
4 MİLYON DOLAR KIYMETİNDEKİ FONUN KESİLECEĞİ AÇIKLANDI
İşten çıkarılanların ortasında ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Yönetimi (NOAA) bünyesinde bir yıldan daha kısa müddettir çalışan ve deneme sürecinde bulunan yaklaşık 800 ve Çevre Koruma Ajansı (EPA) bünyesinde vazife yapan yaklaşık 400 işçi de yer aldı.
ABD Savunma Bakanlığı da, mart ayında ortalarında iklim değişikliğinin tesirleriyle ilgili araştırmaların da yer aldığı portföyündeki 90’dan fazla çalışmada, kesintiye gittiğini duyurdu.
Ayrıca ABD Ticaret Bakanlığı, Princeton Üniversitesi’nin, Ulusal Okyanus ve Atmosfer Yönetimi’nin maksatlarıyla uyuşmadığı gerekçesiyle iklimle alakalı 3 araştırma projesine sağlanan yaklaşık 4 milyon dolar kıymetindeki fonun kesileceğini açıkladı.
BU DURUM GLOBAL İŞ BİRLİKÇİLERİ İÇİN DE BELİRSİZLİK YARATTI
İklim araştırmaları konusunda ortaya koydukları bilgilerle alanda yapılan araştırmalara katkı sunan en kritik kurumlar ortasında yer alan NOAA ve EPA da dahil araştırmacıların toplu işten çıkarılmaları, kimi laboratuvarlarının kapatılması, bilimsel araştırma yürütülen alanlarının kısıtlanması, yalnızca ABD’de değil birebir vakitte ABD’deki kurumlarla çalışan global iş birlikçileri için de belirsizlik oluşturdu.
4 ARAŞTIRMACIDAN 3’Ü ÜLKEYİ TERK ETMEYİ DÜŞÜNÜYOR
Bilimsel araştırma dergisi Nature’ın anketine nazaran, ABD’de 4 araştırmacıdan 3’ü, hükümetin kısıtlayıcı önlemlerinin akabinde ülkeyi terk etmeyi düşünüyor.
1650 kişinin yanıtladığı ankette iştirakçilerin 1200’den fazlası Kanada, Avrupa ya da Avustralya’ya gitmeyi düşündüğünü söyledi.
Öte yandan ABD’nin önde gelen üniversitelerinde profesör ya da kıdemli akademisyen olarak vazife yapan isimlerin de farklı bir ülkede çalışmak için müracaatta bulundukları istikametindeki haberler basına yansıdı.
2025’in birinci 3 ayında İngiltere’de iş müracaatında bulunan yabancıların ortasında Amerikalıların oranı geçen yıl tıpkı periyoda kıyasla yüzde 2,5 artarak yüzde 8,5 oldu.
AVRUPA, ABD’Yİ TERK EDECEK BİLİM BEŞERLERİNE KAPILARINI AÇACAK
Düzensizlik, belirsizlik, fon kesintileri, göç kısıtlamaları ve Trump idaresinin azalan uluslararası iş birliği, ülkedeki bilim insanları için olumsuz hava yaratırken Avrupa, ABD’yi terk edecek beyinlere kapılarını açmak için kolları sıvadı.
Alman Der Spiegel mecmuasında 8 Alman profesör ve araştırmacı yayımladıkları ortak açıklamada, ‘Almanya için 100 parlak beyin’ daveti yaptı.
AVRUPA KURULU, SÜRATLE HAREKETE GEÇMEYE ÇAĞIRILDI
Akademisyenler, Albert Einstein ve Lise Meitner üzere bilim insanlarının Nazi Almanyası’ndan kaçarak göç ettiklerini hatırlatarak, Almanya’nın ABD’li araştırmacılara kucak açarak o devir yaşadığı beyin göçünü bilakis çevirme fırsatı yakalayabileceğini belirtti.
Öte yandan Almanya, Fransa ve İspanya dahil birtakım Avrupa hükümetleri, ABD’de işinden olan ve yeni fırsatlar arayan akademik çalışanı çekmek için Avrupa Komitesini süratle harekete geçmeye çağırdı.
MALİ TAKVİYENİN ARTIRILACAĞI DUYURULDU
AB Kurulunun ‘Startup, Araştırma ve İnovasyon’dan sorumlu üyesi Ekaterina Zaharieva, ABD’de hükümetin siyasetlerinden etkilenen araştırmacılara ait, “Bu global görüntü, Avrupa’nın bilim ve araştırma için inançlı bir yer olmaya devam edeceğini dünyaya göstermek için bir fırsat.” dedi.
Avrupa’nın hem milletlerarası hem Avrupalı araştırmacıları çeken bilim için en uygun yer olması gerektiğini vurgulayan Zaharieva, ABD’li bilim insanlarını çekmek için birliğin bilimsel araştırma kuruluşu olan Avrupa Araştırma Kurulu tarafından sunulan mali takviyesi artıracaklarını duyurdu.
Zaharieva, 13 AB ülkesinin Brüksel idaresini ABD’nin beyin göçü için harekete geçmeye çağırdığı mektup yazdığını, Avrupa Komitesinin ABD’nin ‘en yeteneklileri’ için özel vize sağlama konusunda çalıştığını kaydederek, Avrupa’nın akademik özgürlüğü savunmada tarihi sorumluluğunun bulunduğunu vurguladı.
MARSİLYA DA BİLİM BEŞERLERİNE MESKEN SAHİPLİĞİ YAPMAYA HAZIRLANIYOR
Uzun yıllardır yükseköğretime yatırım konusunda ABD’nin gerisinde kalan Avrupa’nın, Amerikalı araştırmacılara kapılarını açması için bu dalda önemli yatırım yapması ve fon artışına gitmesi gerekiyor.
Fransız ulusal basınında yer alan haberlere nazaran Marsilya da Donald Trump’ın siyasetleri sonrası ‘susturulan, sansürlenen ve fonları kesilen’ onlarca bilim insanına mesken sahipliği yapmaya hazırlanan kentler ortasında yer alıyor.
Bu kapsamda Aix-Marseille Üniversitesinde ‘Bilim İçin İnançlı Yer’ platformu kuruldu.
Üniversite Başkanı Eric Berton, 120’si NASA ve Stanford dahil olmak üzere ABD’deki kurumlarda çalışan 300’ü aşkın Amerikalı araştırmacının 7 Mart’ta başlatılan 15 milyon euroluk platforma ilgi gösterdiğini söyledi.
“BİLİM İNSANLARINI MARSİLYA’YA ÇEKMEYİ HEDEFLİYORUZ”
Berton, Trump’ın siyasetlerinden etkilenen sıhhat, LGBT, tıp, epidemiyoloji ve iklim değişikliği üzere alanlarda çalışan Amerikalı bilim insanlarını Marsilya’ya çekmeyi hedeflediklerini kaydetti.
Trump’ın siyasetlerinden etkilenen birinci araştırmacıların, haziran ayında geleceğini belirten Berton, araştırmacıların ailelerinin de Avrupa’ya göç etmesini kolaylaştırmak için çalışmalarını sürdürdüklerini söyledi.
Berton, ayrıyeten 10 Avrupa üniversitesinin emsal programlar başlatmak için kendisiyle irtibata geçtiklerini anlattı.
BERLİN DE BİLİM BEŞERLERİNE ÖZEL FON AYIRACAĞINI BELİRTTİ
Benzer biçimde Belçika’daki Vrije Universiteit Brussel (VUB) da ABD siyasetlerinin ‘kurbanı’ olan araştırmacıları çekmek için fon ayırdığını ve karşılama merkezi oluşturduğunu duyurdu.
Üniversitelerin yanı sıra lokal idareler de ABD’nin ‘parlak beyinleri’ için harekete geçti.
ABD’den göç edecek bilim insanları için kentin güçlü bir alternatif olmasını sağlamak isteyen Berlin Belediyesi, bunun için özel fon ayıracağını duyurdu.
Hollanda Eğitim Bakanı Eppo Bruins ise Avrupa ve Hollanda için altın pahasındaki milletlerarası bilim insanları için özel fon ayırmanın hükümetin önceliği olması gerektiğini vurguladı.
