Demiryoluna kurulan dünyanın birinci sökülebilir güneş gücü santrali

İsviçre merkezli teşebbüs Sun-Ways, demiryolu sınırları üzerinde kurulabilen ve sökülebilen güneş enerjisi santralini resmen devreye aldı. Neuchatel kentinden Alp dağlarına uzanan faal bir demiryolu sınırına kurulan 18 kW gücündeki tesis, 28 Nisan’dan itibaren üzerinden yolcu trenlerinin geçeceği halde hizmet vermeye başlayacak.

Demiryollarında elektrik üretme dönemi

Sun-Ways tarafından dünyanın demiryolu trafiğine açık birinci ray üstü güneş gücü tesisi olarak lanse edilen tesis, 48 adet 385 W gücündeki panelden oluşuyor. Sistem sayesinde yılda yaklaşık 16 MWh elektrik üretilmesi hedefliyor. Üretilen güç, heyetim alanına 500 metre aralıktaki kamu elektrik şebekesine aktarılacak.

İsviçre Ulaştırma Federal Ofisi, Ekim 2024’te projeye resmi onay vermişti. O tarihten bu yana sistem, çeşitli güvenlik ve uyumluluk testlerinden geçirildi ve gerekli tüm müsaadeler muvaffakiyetle alındı. Önümüzdeki üç yıl boyunca panellerin kaplama dayanıklılığı, kirlenmeye karşı direnci ve demiryolu altyapısına tesirleri üzere kritik başlıklarda ek testler yapılacak. Elde edilecek bilgiler, sökülebilir güneş panellerinin demiryolu operasyonlarına uzun vadede entegre edilip edilemeyeceğini belirleyecek.

Sun-Ways’in açılış merasimine Belçika, Fransa, Endonezya, İsrail ve Güney Kore’den gelen delegasyonlar da katıldı. Bu ülkeler, kendi demiryolu sistemlerinde misal tahlilleri uygulamayı kıymetlendiriyor.

Projede kullanılan güneş panelleri, manuel ya da özel olarak tasarlanmış bir demiryolu makinesiyle kuruluyor. İsviçreli demiryolu bakım uzmanı Scheuchzer SA tarafından geliştirilen makine, günde 1.000 m²’ye kadar güneş paneli kurulumunu gerçekleştirebiliyor.

Ülkenin potansiyeli büyük

Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Kurulu bilgilerine nazaran İsviçre, demiryolu yoğunluğu açısından bir numarada yer alıyor. Hasebiyle zati yüz ölçümü küçük olan bir ülkenin atıl durumda olan bu değerli kapasiteyi güneş gücü olarak kullanması epeyce mantıklı. Ülkede yaklaşık 5,300 kilometre uzunluğunda demiryolu bulunuyor. Şayet tüm sınır güneş paneli ile döşenirse buradan yılda 1 TWh’ye kadar elektrik yahut ülkenin toplam ihtiyacının yüzde 2’sine denk elektrik üretilebilir.

Öte yandan, milletlerarası bir araştırma grubu, demiryolu çizgileri üzerine yahut yakınına güneş gücü sistemleri kurulmasının teknik ve ekonomik açıdan uygulanabilirliğini tahlil eden bir çalışma yayınladı. Araştırmada, sıkça eleştirilen bu cins projelerin, bilhassa kırsal bölgelerde hem teknik hem de ticari açıdan cazip olabileceği sonucuna varıldı. Lakin uzmanlar, trenlerin geçişi sırasında oluşan güçlü mekanik gerilim ve panel yüzeylerinde birikebilecek ağır kirlenme üzere risklerin sistem ömrünü kısaltabileceği ihtarında da bulunuyor.