By Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Enflasyon oranı düştükçe Türkiye farklı bir perspektif, farklı bir periyoda hakikat gelişimini devam ettiriyor” dedi.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Türkiye İktisat Şurası Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ve ilgili bakanlık temsilcileri ile dal meclisi liderlerinin iştirakiyle TOBB mesken sahipliğinde toplandı. Burada açılış konuşmasını gerçekleştiren Yılmaz, hükümet olarak her vakit programlarını, siyasetleri, şekillendirirken istişareyle hareket etmeye büyük ehemmiyet verdiklerini bildirerek gerek orta vadeli program üzere genel programları hazırlarken gerek sektörel, tematik, bölgesel çalışmalar yaparken ilgili gördükleri tüm kısımlarla istişare içinde hareket ettiklerini vurguladı.
Başarılı olmanın kaidelerinden bir adedinin kamuyla özel dalın daima bir diyalog içinde olması, iş birliği içinde hareket etmesi ve birlikte amaçlara yürümesi olduğunu söz eden Yılmaz, “Biz de sonuçta farklı ülkelere ilişkin vatandaşlar değiliz. Tıpkı ülkenin vatandaşlarıyız. Tıpkı vatanın evlatlarıyız. Hasebiyle temelde amaçlarımız bir, ufkumuz, vizyonumuz bir. Değerli olan herkesin durduğu yerden bu vizyona, bu amaçlara katkı sunması, diyalog içinde, iş birliği içinde hareket edildiğinde bu rekabetçi güç dünyada avantajlarımızı ülkemizin, milletimizin lehine kullanabiliriz diye inanıyorum” tabirlerini kullandı.
Bu yılın Eylül ayından OVP’yi güncelleyeceklerini belirten Yılmaz, “Orada da bütün bu istişarelerin sonuçlarının yansıdığını daima birlikte göreceksiniz. Uyguladığımız programın 4 temel emeli var. Birincisi ve en temel emelimiz enflasyonu düşürmek. Ülkemizde fiyat istikrarını tesis etmek, öngörülebilir bir ortamı hem kamu için hem özel kesim için sağlamak. Enflasyonu düşürürken bunun süreksiz birtakım yan tesirleri olabiliyor. Bunları da daima birlikte yönetmemiz gerekiyor. Ancak sonuçta enflasyonun düşmesi özel kesim için gerçek bölüm için de son derece değerli diye inanıyorum. Zira özel dal öngörülebilirlik ister, istikrar ister, istikrarlı bir ortamda işini, yatırımlarını gerçekleştirmek ister. Kısa vadeli, dönemsel bir grup yan tesirleri de daima birlikte yönetmemiz gerekiyor. Enflasyonu düşürme dışında programımızın ikinci temel maksadı istikrarlı bir biçimde büyüme sağlamak. İstikrarlı bir büyüme. Neyi kastediyoruz buradan? Yalnızca iç taleple değil, dış taleple de büyümek. Yalnızca tüketimle değil, üretimle, yatırımla, ihracatla büyüyebilmek. Daha nitelikli bir halde büyümek, büyümeyle dezenflasyon ortasında bir sorun yaşanmamasını sağlamak. İkinci temel maksadımız bu. Üçüncü gayemiz olağan ki bunları niye yapıyoruz? İktisat niye? İnsan için, toplumsal refah için. Ancak bunu da kalıcı bir formda gerçekleştirmek istiyoruz. Aldatıcı, günlük, göz boyayıcı bir gelişme istemiyoruz. Aldatıcı siyasetlerle değil, süreksiz, göz boyayıcı siyasetlerle değil, sağlıklı, gerçekçi, sonuç verici siyasetlerle yolumuza devam etmek istiyoruz ve kalıcı toplumsal refah üretmek istiyoruz. Üçüncü emelimiz bu” biçiminde konuştu.
Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen sarsıntıların maliyetlerine ait konuşan Yılmaz, 2023, 2024, 2025, üçüncü yıldayız. Her yıl ortalama 35 milyar dolar civarında sarsıntı harcaması yapıyoruz. Bu yılın sonuna geldiğimizde 100 milyar doları aşan bir harcama yapmış olacağız. Bu kolay bir iş değil hakikaten. Ağır büyük, gelişmiş dediğimiz ekonomiler içinde ağır büyük ancak bunu çok şükür gerçekleştiriyoruz. Kentlerimizi tekrar imar ediyoruz. Tamam. Bu yılın sonunda 450 bin civarında hak sahibi konutuna kavuşmuş olacak ancak bununla kalmıyor. Yollar, tüneller, kent altyapıları, hastaneler, okullar, doğal gaz irtibatları birçok yatırımı yapıyoruz. Sanayi, organize sanayi bölgelerini tekrar inşa ediyoruz. Vergi siyasetleriyle, takviye oluyoruz. Münasebetiyle birçok boyutuyla dünyanın şu anda en büyük şantiyesi bizim sarsıntı bölgemiz. ve inşallah bu yıl sonunda bu ağır yükü büyük oranda tamamlamış olacağız. Gelecek yıl daha farklı bir perspektifimiz olacak. Tekrar eksiklerimizi tamamlayacağız ancak bu üç yıl kadar ağır büyük olmayacak. Bu da bize gerçek dal ve toplumsal kısımlar için daha sağlıklı bir biçimde hareket etme imkanı da sunmuş olacak. Bu dört maksada dönük olarak programımızı hayata geçirmeye devam ediyoruz” halinde konuştu.
“Türkiye yoluna devam ediyor”
Dünyada bu sene beklenen büyüme sayısının 2.8 olduğunu beklene ticaret büyümesini ise 1.7 olarak aktaran Yılmaz, “Geçmişte o globalleşme dediğimiz periyotta ticaret büyümesi genelde ekonomik büyümenin üstünde olurdu. Artık altında. Dünyada bu türlü bir tablo var. Dünyada korumacılık yükseliyor. Ticaret savaşları çok yeni boyutlar kazanmış durumda. Sayın Trump’ın yaptığı açıklamalarla global belirsizlik epey yüksek yüzeylere çıkmış durumda. Bu türlü bir ortamdayız. Bir taraftan da bölgemizde çok önemli jeopolitik gelişmeler var. Kuzeyimizde, güneyimizde, bölgemizde savaşlar, çatışmalar, bunların getirdiği problemler külfetler var. Bütün bu ortam içinde Türkiye yoluna devam ediyor. Geçen sene hem büyümeyi başardık hem de enflasyonda bir dezenflasyon sürecini başlatmış olduk. Bu da hiç de küçümsenmemesi gereken bir muvaffakiyet diye söz etmek istiyorum” açıklamalarında bulundu.
“Cari açık iddiamızdan daha düzgün gerçekleşecek”
Cari açıkta kıymetli bir güzelleşmenin kelam konusu olduğuna dikkat çeken Yılmaz,
Türk Lirası pahalanırken TL’de pahalanma süreci içindeyken ihracatımızın arttığını makro sayıları söylüyorum. İhracatımızın arttığını turizm gelirimizin arttığını cari açığımızın ise dramatik bir biçimde düştüğünü görüyoruz. 2023’te bir devir 60 milyar dolarlara yaklaşmıştı cari açığımız. Geçen yılı 10 milyar dolar cari açıkla kapattık. Şu anda 12.6 milyar dolar yıllıklandırılmış açığımız. Bu sene bir ölçü artacak diye varsayım etmiştik OVP’de. Yüzde 2 olacak diye varsayım etmiştik ulusal geliri oranla. Lakin yaşanan gelişmelerden görüyoruz ki ikinin altında olacak. Yani cari açık iddiamızdan daha uygun gerçekleşecek. Bu da Türkiye’nin döviz muhtaçlığını azaltan finansal istikrarına katkıda bulunan borçlanma muhtaçlığını azaltan son derece değerli bir gelişimdir” dedi.
Yılmaz, işsizlik oranının tarihinin en düşük düzeyinde olduğunu ve en son aylık belirlenen sayının ise 7.9 olduğunu anımsattı.
Bütçe disiplini çok bedel verdikleri ve çok kıymet verdikleri bir alan olduğunun altını çizen Yılmaz, “Bu alanda da sarsıntıya karşın yüzde beşler civarında tutmayı başardık bütçe açığımızı. Sarsıntının tesiri süreksiz bir tesir, yapısal bir tesir değil bu çok kıymetli. Bir müddet sonra bu tesir çıkacak ve bütçe oranlarımız bütçe açığını ulusal gelene oranı yeniden yüzde üçlerin altına gelecek. 22 yıllık ortalamamız 2.7 inşallah bu sarsıntı yükü omuzlarımızdan kalktıkça bütçemiz çok daha emin bir noktaya bütçe açımız emin bir noktaya gelmiş olacak” açıklamalarında bulundu.
Yılmaz, bankacılık kesiminin güçlü bir sermaye yapısı olduğunu söz ederek sermaye yeterlik oranı hayli yüksek olduğunu vurguladı.
Merkez Bankasının rezervleri en son 145 milyon 7 milyar olarak açıklandığını hatırlatan Yılmaz, “Bir periyot bir gerileme oldu lakin son bir iki haftada tekrar bir toparlanma sürecine girdi Merkez Bankamızın rezervleri. CDS dediğimiz global risk bilimimiz bilhassa bu global belirsizlikler nedeniyle Trump tarifeleri açıklamaları sonrasında 381 baz puana kadar yükselmişti. En son geldiğimiz noktada 295 baz puana kadar geriledi. Bu global çalkantıdan evvel 250’liler civarındaydı. 380’ler kadar yükseldi. Şu an geldiğimiz noktada 295’e kadar gerilemiş durumda. Bu gerileme eğilimde devam ediyor. Bu süreçte kur oynaklığı azalmış durumda. Yabancı para mevduatı talebi düşmüş durumda. Kur muhafazalı mevduat. Bir devir çok tartışılan bir husus. Bu artık hani konuşulmaya bedel bir bahis olmaktan çıktı diyebiliriz” tabirlerine yer verdi.
Enflasyonda geçen yıl mayıs ayında tepeyi gördüklerini söz eden Yılmaz ” Haziran’la birlikte bir dezenflasyon süreci başladı. Zati bunu bu halde planlamıştık ve kamuoyuyla paylaşmıştık. Evvel bir geçiş süreci olacak. Sonra bir dezenflasyon süreci olacak. 3. evrede da kalıcı fiyat istihbarat devrini başlayacak demiştik. Dezenflasyon süreci geçen yılın Haziran ayında başladı. 11 aydır kesintisiz bir biçimde enflasyonun yıllık oranı düşüş trendinde iş bu. En son 37,9’a kadar geriledi nisan ayı itibariyle. Bu aydaki bu ay yaşadığımız ayda da mayıs ayında da ölçü göstergelere baktığımızda dün merkez oranlarımızın da değerlendirmesi bu taraftaydı. Beklentilerin altında bir enflasyon oranı olduğunu görüyoruz. Yani bu ayda da enflasyondaki gerileme trendinin devam edeceğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu da çok çok önemli” halinde konuştu.
“Enflasyon oranı düştükçe Türkiye farklı bir perspektif, farklı bir periyoda gerçek gelişimini devam ettiriyor”
Enflasyon oranı düştükçe Türkiye farklı bir perspektif, farklı bir periyoda yanlışsız gelişimini devam ettirdiğini söz eden Yılmaz, “Yani neredeyse yarı yarıya geçen yılda bugüne oran bazında düşmüş durumda. Yıl sonunda artık 21 sayılardan konuşacağız. Real bölümün de beklentilerinin gerçekleşmelere yaklaşmasıyla çok daha sağlıklı bir formda enflasyon meselesiyle çaba edeceğiz. Aksi takdirde beklentiler sonuçta bizi de etkiliyor.
Yılmaz, programın ana çerçevesini bozmadan ana istikametimizi hiçbir biçimde zaafa uğratmadan gerçek dalın taleplerine her vakit hassas hareket edeceklerini vurguladı.
Genel hacmi denetim ederken selektif bir biçimde, seçici bir formda gerçek kesimin taleplerine karşılık vermeye çalıştıklarını belirten Yılmaz, “Bunu gerçekleştirmeye çalışıyoruz. Tıpkı şeyi vergi politikalarımızda da yapıyoruz, öteki alanlarda da yapıyoruz. Selektif davranıyoruz.
Kredi büyümede birtakım sınırlamalarla orada da selektif hareket ediyoruz. Bakın Merkez Bankamız tarafından alınan kararla ticari kredilere uygulanan büyüme hududu hobi kredilerine yüzde ikiden yüzde iki buçuğa çıkartılmış durumda. Öteki taraftan TL cinsi kullanılan ticari kredilerde hududa tabi olmayan birçok kredi var. Esnaf kredileri, ihracat kredileri, yatırım kredileri, ziraî krediler, kamusal hedefli kullandırılan krediler, savunma sanayi dalında faaliyet gösteren firmalara kullandırılan krediler, KOSGEB finansman dayanağıyla kullandırılan krediler, milletlerarası kalkınma finansmanı kuruluşlarından sağlanan kaynaklarla sürdürülebilirlik kapsamında hobilere kullandırılan krediler ve sarsıntı bölgesine kullandırılan krediler büyüme sonundan istisna tutulmuş. Büyüme hududuna dahil değil” formunda konuştu.
Son periyotlarda yaşanan süreksiz kasvetleri abartmamak gerekir diyen Yılmaz şu sözleri kullandı:
“Bunlar süreksiz. Önümüzdeki birkaç aylık süreçte ben çok farklı bir finansal ortamın oluşacağına inanıyorum. Göstergelerle bunu laf olsun diye de söylemiyoruz. Bir kadro göstergelerden gidişatlar bunu görüyoruz. Şuanda biraz daha fazla hissediliyor tahminen finansal piyasalardaki sıkışıklık. Lakin önümüzdeki aylarda daha olumlu bir perspektif daha makro manada da olumlu bir perspektif olacağını söz edebilirim. Selektif bir kadro adımlarla da biz bunu destekleyeceğiz ve bu süreci daima birlikte atlatacağız. Kıymetli olan Türkiye’yi istikrar içinde büyüyen bir ülke haline getirmek, hem istikrarı sağlamak hem de sürdürülebilir yüksek kaliteli bir büyümeyi oluşturmak.” – ANKARA
