By Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Lider Yardımcısı Hatice Karahan, ABD’deki toplantıda, enflasyonu tek haneli düzeylere düşürmenin öncelikleri olduğunu aktardı.
Hatice Karahan, Milletlerarası Finans Enstitüsü (IIF) tarafından Washington’da düzenlenen Global Görünüm Forumu’nda, “Değişen Global Likidite Şartları Karşısında Merkez Bankacılarının İkilemleri” başlıklı oturumda konuştu.
Türkiye’nin son iki yıldır kıymetli bir dezenflasyon sürecinden geçtiğini belirten Karahan, bu seyahatin hem iç dinamiklerin hem de dalgalı global ortamın eşliğinde şekillendiğini söyledi.
TEMEL BİLEŞENLER
Karahan, “Bu süreçte dezenflasyonun temel bileşenleri; talepteki ölçülü seyir, Türk Lirası’nın gerçek pahalanması ve enflasyon beklentilerindeki düzgünleşme oldu.” dedi.
Programa başladıklarında iç ve dış talep ortasında bilhassa tüketim tarafından kaynaklı besbelli bir dengesizlik olduğuna işaret eden Karahan, para siyasetini kademeli ve besbelli bir formda sıkılaştırdıklarını ve atılan kararlı adımlarla değerli ilerlemeler sağlandığını aktardı.
“İÇ TALEP ÖLÇÜLÜ HALE GELDİ”
Karahan, iç talebin ölçülü hale geldiğini belirterek, cari açığın GSYH’nın yüzde 6’sından yüzde 1’inin altına düştüğünü kaydetti.
Hatice Karahan, “Bu süreçte adımlarımız piyasada itimadı tekrar tesis etti ve Türk Lirası varlıklarına olan ilgiyi artırdı. Bu da Türk Lirası’nın kıymet kazanmasına yol açtı ki bu dezenflasyon süreci için kritik bir gelişmeydi.” diye konuştu.
“ENFLASYONUN ANA EĞİLİM GÖSTERGELERİ FİYAT BASKILARINDA YAVAŞLAMAYA İŞARET EDİYOR”
Programa olan itimat ve elde edilen sonuçların enflasyon beklentilerinin hem piyasa profesyonelleri hem de hane halkı ve firmalar seviyesinde uygunlaşmasını sağladığını aktaran Karahan, enflasyon bilgilerine bakıldığında Mayıs 2024’teki yüzde 75 düzeyinden Mart 2025’te yüzde 38,1’e kadar düştüğünü kaydetti.
“ENFLASYON 10 AYDIR DÜŞÜŞTE”
Karahan, “Yıllık enflasyon son 10 aydır arka arda düşüyor ve enflasyonun ana göstergeleri de fiyat baskılarında besbelli bir yavaşlamaya işaret ediyor.” dedi.
Bu başarılara karşın hala kimi zorluklar olduğuna da işaret eden Karahan, “Enflasyonu tek haneli düzeylere düşürmek önceliğimiz. Enflasyonun bilhassa hizmet kalemlerinde yapışkan olduğu görülüyor ve bunun nedeni vakte bağlı fiyatlandırma ile geriye dönük endekslemedir. Fakat manşet enflasyon düştükçe bu alanda da daha çok düzgünleşme görmeyi bekliyoruz.” diye konuştu.
Karahan, hane halkı ve firmaların beklentilerinde de bir güzelleşme olsa da hala gayenin üzerinde olduğunu belirterek, bu alanda daha fazla düzelme görülmesi gerektiğini vurguladı.
Sorulan bir soru üzerine, global belirsizliklerin potansiyel tesirlerinin de baskı oluşturduğunu kaydeden Karahan, “Dezenflasyon sürecinde temel düzgünleşme alanlarından biri, yerleşik ekonomik aktörlerden gelen inanç artışıyla birlikte Türk Lirası’nın gerçek olarak bedel kazanması oldu. Memleketler arası sermaye akımları da elbette bu sürece katkı sağladı. Elbette global finansal şartlardaki oynaklığı dikkatle ve daima izliyoruz.” dedi.
Karahan, “Parasal duruşumuzdaki sıkılık, global iktisattaki dalgalı vakitlerde da temel risk idaresi aracımız olmayı sürdürecek.” dedi.
HİZMET FİYATLARINDAKİ YAPIŞKANLIK
Hizmet fiyatlarındaki yapışkanlığın bilhassa kira ve vakte bağlı fiyatlanan başka kalemlerde görüldüğünü belirten Karahan, bu kalemlerde bir ölçü atalet gördüklerini bunun da mali sıkılaşmanın dezenflasyonist tesirini kısmen sınırladığını söz etti.
Karahan, geriye dönük endeksleme sıkıntısında yavaş da olsa güzelleşmenin süreceğini belirterek, amaçlarının üzerinde olan enflasyon beklentilerinin kendileri için büyük ehemmiyet taşıdığını vurguladı.
Karahan, maliye siyaseti tarafında da dezenflasyon sürecine daha fazla dayanak görmeyi beklediklerini, orta vadeli programda öngörülen bütçe maksatlarının bu manada olumlu olduğunu söz etti.
Dış gelişmelerin de tesirine değinen Karahan, “Değişen dış ortam, para siyaseti çerçevesi açısından ülkeler için yeni zorluklar doğuruyor.” dedi.
Karahan, bu durumun yalnızca Türkiye için değil tüm gelişmekte olan ekonomiler için geçerli olduğunu belirterek, öte yandan gelişmekte olan iktisatların bugün geçmişe nazaran dalgalanmalara karşı daha donanımlı olduğunu söz etti.
“TÜRKİYE, BUGÜN DIŞ ŞOKLARA KARŞI DAHA GÜZEL KONUMLANMIŞ DURUMDA”
Hatice Karahan, “Özellikle Türkiye, bugün dış şoklara karşı daha uygun konumlanmış durumda. Cari açık hayli düşük ve dış borç çevirme oranı besbelli biçimde düzgünleşti.” dedi.
Sermaye akımlarındaki değişimlerin gelişmekte olan ekonomiler için kıymetli olduğunu vurgulayan Karahan, dezenflasyon sürecinde kendileri için döviz kuru kanalının değerini sürdürdüğünü kaydetti.
Karahan, “Bu bağlamda bu periyotta sıkı mali duruşa odaklanacağız.” dedi.
ABD PAZARINDA TÜRKİYE’NİN HİSSESİNİ ARTIRMA POTANSİYELİ
Karahan, tarifeler nedeniyle global talep ve ticarette, bilhassa de Avrupa’da bir zayıflama görülmesi halinde ise bunun Türkiye’nin ABD pazarında elde edebileceği potansiyel yararları dengeleyeceğini aktardı.
“SON PERİYOTTA GÜNDEME GELEN GLOBAL SİYASETLERİN, TÜRKİYE İÇİN NİSPETEN SONLU TESİRLERİ OLACAKTIR”
İthalat tarafında ise emtia fiyatlarında bilhassa petrol fiyatlarında yaşanan düşüşün Türkiye için olumlu olduğunu belirten Karahan, bu cins gelişmelerin Türkiye’nin ithalat faturasını azaltabileceğini kaydederek şöyle konuştu:
Belirsizliğin böylesi yüksek olduğu bir ortamda potansiyel tesirleri tam olarak kestirim etmek güç. Bununla birlikte, son periyotta uygulanan global ticaret siyasetlerinin tesirleri, Türkiye’nin cari istikrarı açısından nispeten hudutlu olacaktır. Lakin sermaye akımları kıymetli bir mevzu; bu, tüm gelişmekte olan ekonomiler için risk oluşturuyor. Bu nedenle dikkatle izliyoruz.
