By İdrar kaçırma, bayanların hayat kalitesini değerli ölçüde etkileyen yaygın bir sıhhat sorunu olarak biliniyor. Bilhassa olağan doğum yapmış ve menopoz periyoduna girmiş bayanlarda daha sık görülüyor. Yaşın ilerlemesi, pelvik taban kasları olarak sınıflandırılan mesane, rahim ve bağırsakları destekleyen ve idrar denetimini sağlayan kasların zayıflaması ile hormonal değişimler, idrar kaçırma riskini artıran esas faktörler olarak karşımıza çıkıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Doç. Dr. Fatih Aktoz, kadınlarda idrar kaçırma ile ilgili bilgi verdi.
İdrar kaçırma tedavi edilebilir bir hastalıktır
İdrar kaçırma bayanlarda epeyce yaygındır ve yaşla birlikte sıklığı artmaktadır. Olağan doğum yapan bayanlarda, pelvik taban kaslarında oluşan gevşeme nedeniyle idrar kaçırma riski artarken, menopoz sonrası östrojen düzeylerinin düşmesi de mesane ve üretra takviyesini azaltarak bu durumu daha da kötüleştirebilir. Yapılan araştırmalar, 40 yaş üzeri bayanların yaklaşık %30-40’ının bir cins idrar kaçırma sorunu yaşadığını göstermektedir. Lakin bu oran, doğum yapmış ve menopozdaki bayanlarda %50’lere kadar çıkabilmektedir. Toplumdaki yaygın inanışın tersine idrar kaçırma, yaş almanın ya da doğum yapmış olmanın doğal bir sonucu değildir. Burada vurgulanması gereken en kıymetli nokta, idrar kaçırmanın olağan olmadığı ve tedavi edilebilir bir hastalık olduğudur.
İdrar kaçırma, bayanların ömür kalitesini düşüren fakat uygun tedavi formülleri ile denetim altına alınabilen bir sıhhat sorunudur. Olağan doğum yapmış ve menopozdaki bayanlarda daha sık görülse de, her yaşta ve farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Şahsa özel tedavi planları ile hem cerrahi hem de cerrahi dışı tekniklerle idrar kaçırmanın önüne geçmek mümkündür.
İdrar kaçırma, farklı düzeneklerle ortaya çıkabilir ve üç ana tipi bulunmaktadır:
- Stres tipi idrar kaçırma; öksürme, hapşırma, gülme yahut idman üzere karın içi basıncın arttığı durumlarda idrarın istemsiz olarak kaçmasıdır. Ekseriyetle pelvik taban kaslarının zayıflamasıyla bağlıdır.
- Sıkışma (urgency) tipi idrar kaçırma; aniden gelen şiddetli idrar yapma isteği ile birlikte idrarın tutulamaması durumudur ve birçok vakit meskene dönerken kapıyı açmak, soğukta dışarı çıkmak, musluğu açmak yahut elleri yıkamak ile tetiklenir. Çoklukla çok faal mesane sendromu ile alakalıdır.
- Karma tip idrar kaçırma ise hem gerilim hem de sıkışma tipi idrar kaçırmanın bir ortada görüldüğü durumdur.
Tedavi bireye ve belirtilere özel olmalı
İdrar kaçırma tedavisinde, hastanın belirtilerine ve idrar kaçırma tipine nazaran farklı yaklaşımlar uygulanmaktadır.
Stres tipi idrar kaçırma tedavisinde tedaviye ekseriyetle ömür usulü değişiklikleri ve pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yönelik idmanlarla başlanır. Kegel idmanları, pelvik kasların güçlenmesine yardımcı olarak idrar denetimini artırabilir. Sonraki basamakta ilaç tedavileri kullanılabilir. Şayet bu metotlar kâfi gelmezse, vajinal lazer tedavisi üzere çağdaş metotlar devreye girer. Lazer tedavisi, vajinal dokuların yenilenmesini ve bu bölgedeki kan akımın artmasını sağlayarak mesane takviyesini artırır ve idrar kaçırmayı azaltabilir. Daha ileri durumlarda, TOT (transobturator tape) ve TVT (tension-free vaginal tape) ameliyatları uygulanabilir. Bu ameliyatlar, mesanenin altına yerleştirilen bir hamak ile üretra denilen idrar yolunun desteklenmesini sağlayarak idrar kaçırmayı önler.
Sıkışma tipi idrar kaçırma tedavisinde öncelikle mesane eğitimi, sıvı tüketiminin düzenlenmesi, kafein ve alkol üzere idrar söktürücü hususlardan kaçınılması üzere hayat şekli değişiklikleri önerilir. Pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yönelik idmanlar de idrar denetimini artırabilir. Şayet bu yollar kâfi gelmezse, ilaç tedavileri devreye girer. İleri olaylarda perkütan tibial hudut uyarımı (PTNS) uygulanabilir. PTNS, ayak bileği bölgesinden geçen bir sona hafif elektrik ihtarları verilerek mesane denetiminin güzelleştirilmesini sağlayan bir prosedürdür. Haftada bir ya da iki sefer uygulanan seanslar ile mesane işlevleri düzenlenebilir ve idrar kaçırma belirtileri azaltılabilir.
Miks yani karma tip idrar kaçırmada ise tedavi, baskın semptomlara nazaran belirlenir. Hem pelvik taban kaslarının güçlendirilmesi hem de hudut uyarımı üzere yollar birlikte uygulanabilir. Şayet hasta hem gerilim hem de sıkışma tipi idrar kaçırma yaşıyorsa, Kegel antrenmanları, ilaç tedavileri, PTNS ve lazer tedavisi kombine edilerek bireye özel bir tedavi planı oluşturulabilir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
