By Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 3 Mayıs 2025 tarihinde finansal istikrarı pekiştirmek, döviz kurlarındaki oynaklığı azaltmak ve Türk lirasına geçiş sürecini hızlandırmak gayesiyle kapsamlı bir makroihtiyati düzenleme paketi açıkladı. Açıklanan önlemler, hem bankacılık sistemini hem de ihracatçıları yakından ilgilendiren çok boyutlu değişiklikler içeriyor.
TCMB’nin bu adımları, bir yandan TL’nin cazibesini artırmayı, öteki yandan döviz talebini denetim altında tutarak rezerv birikimini desteklemeyi amaçlıyor. Fakat bu geçiş süreci, ihracatçılar için yeni bir stratejik konumlanma gereksinimini da beraberinde getiriyor.
“İhracatçının stratejisi değişmeli: Net kâra ve sermayeye odaklanma zamanı”
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, “EİB olarak bu takviyenin yıl sonuna kadar uzatılmasının, ihracatçının planlama yapabilmesi ve kur kayıplarını sınırlandırabilmesi açısından kıymetli olduğuna inanıyoruz. Merkez Bankası’nın attığı adımlar, TL’nin gerçek olarak kıymetlenmesini desteklemeyi, döviz kurlarındaki yükselişi sınırlamayı ve rezervleri artırmayı amaçlıyor. Lakin ihracatçılar açısından dengeyi düzgün kurmak koşul. Dikkat alımlı bir öge ise hem döviz dönüşüm takviyesi (%3) hem de ihracat gelirlerinin %35’inin MB’ye satış zaruriliği, sadece 31 Temmuz 2025’e kadar geçerli. Bu kısa periyodik uygulamaların planlamayı zorlaştırdığı ortadadır. Ayrıca reel efektif döviz kurunun yüksek kalması bekleniyor. Bu da ihracatçının milletlerarası rekabet gücüne katkı sağlamayacak, bilakis firmaların kârlılıklarını baskı altına alacaktır. Değerli TL ve yüksek faiz ortamı hâlâ devam ediyor. Bu tablo, üretim ve ihracat yapan firmalar için maliyetlerin üst istikametli kalmasına, hasebiyle fiyat tutturma baskısının artmasına neden oluyor.” dedi.
Başkan Eskinazi, “Sonuç olarak ihracatçının artan maliyetler karşısında net kârlılığına odaklanması, sermaye kârlılığını artıracak stratejiler geliştirmesi, brüt satış yerine operasyonel verimlilik ve sürdürülebilirlik hedeflemesi gerekiyor. Kurda büyük sıçrayışların beklendiği periyot sona erdi. Şirketlerin artık ünite maliyetlerini gerçek hesaplaması, bütçelerini disiplinli halde oluşturması, enflasyonun altında kur artışı beklemesi, kur riskini minimize edecek finansal enstrümanları kullanması, masrafları azaltacak yapısal tedbirler alması büyük ehemmiyet taşıyor. Ayrıyeten piyasa dinamikleri değişti; artık altı ay kısa vade, bir yıl uzun vade olarak kabul ediliyor. Firmalarımızın bu yeni vakit perspektifiyle hareket etmesi gerekiyor. ABD’ye ihracatta navlun maliyetleri değerli bir mahzur haline geldi. Bu noktada ABD’ye özel navlun desteği gibi bölgesel teşvikler ihracatçımızın rekabetçiliğini korumak ismine kesinlikle gündeme alınmalıdır. EİB olarak, bu geçiş sürecinde üyelerimize yol gösterici olmayı sürdüreceğiz.” diye konuştu.
TCMB’den Yeni Düzenlemeler: TL’ye Geçiş ve Finansal İstikrar İçin Adımlar
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 3 Mayıs 2025 tarihinde, Türk lirasına geçişi teşvik etmek, döviz kurlarındaki oynaklığı azaltmak ve finansal istikrarı güçlendirmek maksadıyla yeni makroihtiyati düzenlemeler açıkladı. Alınan kararlar, bankacılık sistemi, mevduat yapısı ve ihracat döviz gelirleriyle ilgili çeşitli alanları kapsıyor.
Açıklanan en önemli düzenlemeler şu biçimde:
• Yabancı para mevduatlarında zarurî karşılık oranları tüm vadelerde 200 baz puan
artırıldı.
• Döviz cinsi repo işlemlerinde zorunlu karşılık oranı 400 baz puan yükseltildi.
• TL mevduat oranı %60’ın altında olan bankaların, bu oranı her ay en az 0,3 puan
artırmaları beklenecek.
• TL mecburî karşılıklara uygulanan faiz oranı, TCMB yüklü ortalama fonlama
maliyetinin %84’ünden %86’sına çıkarıldı.
İhracatçılarla ilgili iki temel düzenleme ise şunlardır:
• İhracat bedelinin Merkez Bankası’na satış oranı, %25’ten %35’e yükseltildi ve bu uygulama 31 Temmuz 2025 tarihine kadar geçerli olacak.
• Döviz gelirlerini TL’ye çeviren firmalara verilen dönüşüm dayanağı oranı, tıpkı şekilde 31 Temmuz 2025’e kadar geçerli olmak üzere %2’den %3’e çıkarıldı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
