By İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Avrupa Birliği ile yaptıkları mutabakatın bağlarda “yeni bir döneme” işaret ettiğini ve ülkeyi Brexit tartışmalarından uzaklaştırdığını söyledi.
Starmer, İngiltere ile AB ortasında geniş kapsamlı bir muahede imzalandığını açıkladı.
Anlaşma savunma, ticaret, balıkçılık, güç, pasaport denetimleri, muhtemel bir gençlik programı ve hala müzakere evresinde olan bir dizi siyaset alanında bağların güçlendirilmesini kapsıyor.
Başbakan Starmer, AB ile alakalarının büyük ölçüde yine başlayacak halde mutabakata varmasıyla birlikte Brexit konusundaki “siyasi kavgaları” geride bırakmanın vaktinin geldiğini söyledi.
İngiltere 2020’de .
Bu mutabakat, o tarihten bu yana bağlantılarda en büyük tekrar başlangıca işaret ediyor ve Brexit konusunda yıllarca süren uyuşmazlıkların ardından geliyor.
Muhalefetteki Muhafazakâr Parti ve çok sağcı Reform UK Partisi muahedeyi AB’ye “teslimiyet” olarak nitelendirirken, Liberal Demokratlar hükümetin Avrupa ile bağları tekrar inşa etmek için birtakım “olumlu birinci adımları” attığını söyledi.
Pazartesi günü Londra’da AB başkanları Ursula von der Leyen ve Antonio Costa’nın da katıldığı bir tepe düzenlendi.
Zirvede konuşan Starmer “Eski bayat tartışmaları ve siyasi hengameleri bir kenara bırakarak, Britanya halkı için en uygununu sağlayacak sağduyulu ve pratik tahliller bulmanın, ileriye bakmanın vakti geldi” dedi.
Avrupa Komisyonu Başkanı von der Leyen düzenlediği basın toplantısında tepeyi “tarihi bir an” olarak nitelendirdi ve “İlişkimizde yeni bir sayfa açıyoruz” dedi.
Hükümet, muahedenin evrak işlerini ve denetimleri azaltarak besin ve içecek ithalat ve ihracatını kolaylaştıracağını söyledi.
Hayvansal ve bitkisel eserler üzerindeki kimi rutin denetimler de büsbütün kaldırılacak.
Bunun karşılığında Birleşik Krallık (İngiltere, İskoçya, Galler, Kuzey İrlanda) denizlerinde balık avı için AB’ye 2038 yılına kadar erişim hakkı tanınacak; bu da mevcut düzenlemelerin 12 yıl uzatılması manasına geliyor.
Balıkçılığın ülke gayri safi yurtiçi hasılasındaki hissesi yalnızca %0,4, lakin avlanma suları üzerindeki denetim Brexit kampanyasında kıymetli bir husustu.
Anlaşma, İngiltere’nin besin ticareti, emisyon ticareti ve elektrik piyasasındaki potansiyel işbirliğini kapsayan alanlarda Brüksel tarafından belirlenen kurallara uymasını gerektiriyor.
Dinamik ahenk olarak bilinen bu düzenleme, rastgele bir ticari uyuşmazlıkta Avrupa Adalet Divanı’na rol verme manasına gelecek.
Eski başbakan Boris Johnson, X’te paylaştığı bir iletide, muahedeyi “satılmış” olarak nitelendirdi ve İngiltere’nin birçok alanda “AB maddelerini kabul etmek zorunda kalacağını” söyledi.
“AB Komitesi’nin oy hakkı olmayan bir üyesi olma ayrıcalığı için bir defa daha AB kasasına milyonlarca pound ödeyeceğini” Starmer’ın kabul ettiğini söyledi.
Başbakanlık sözcüsü, tarım eserleri ve güç mutabakatlarıyla ilgili olarak AB’ye yapılan ödemelerin “büyük olmadığını” söyledi, lakin maliyetleri teyit etmedi.
Anlaşmanın merkezinde bir güvenlik paktı da yer alıyor. Çünkü Avrupa ülkeleri, Rusya’nın geniş çaplı işgaliyle karşı karşıya kalan Ukrayna’yı desteklemek için savunmaya daha fazla yatırım yapılmasını gündemde tutuyor.
Anlaşma, İngiltere’nin AB’nin önerdiği 150 milyar sterlinlik yeni savunma fonuna katılmasının önünü açıyor ve silah şirketlerinin savunma ihalelerine teklif vermelerini sağlıyor olacak.
Hükümet, emisyon ticareti programlarını birbirine bağlama planları kapsamında, İngiliz işletmelerinin önümüzdeki yıl yürürlüğe girecek olan AB karbon vergisinden etkilenmeyeceğini söyledi.
Hükümetin varsayımlarına nazaran ticaret ve güç alanındaki muahedeler 2040 yılına kadar ülke iktisadına yaklaşık 9 milyar Sterlin katkı sağlayacak.
Anlaşma ayrıyeten şunları kapsıyor:
Yeniden yapılanma, İngiliz siyasi tarihinin en çalkantılı periyotlarından birini tetikleyen Brexit nedeniyle Birleşik Krallık ve AB ortasında yıllarca süren berbat bağların akabinde geldi.
Emekçi Partisi’nin Temmuz 2024’te iktidara gelmesinden bu yana dünya genelinde hükümetler, ABD Başkanı Donald Trump’ın politikaları ve Rusya’nın Ukrayna’yı geniş çaplı işgali karşısında ticaret ve savunma alanlarındaki alakalarını yine gözden geçirmek zorunda kaldı.
Hükümet, Brexit’in en büyük soruları olan ortak pazar ve gümrük birliği üyeliğinin tekrar açılması için kamuoyundan bir talep olmadığına inanıyor.
Kamuoyu araştırma şirketi YouGov tarafından yapılan bir ankete nazaran Britanyalıların çoğunluğu Brexit oylamasından pişmanlık duyuyor ve AB ile daha yakın münasebetler kurulmasından yana.
Ancak İşçi Partisi hükümetinin AB ile alakaları yine düzenlemesi, AB üyeliğine karşı bir parti olan Islahat UK’in anketlerde önde olduğu bir periyoda denk geliyor.
