By İş dünyasının iş hukuku alanında karşılaştığı aktüel sıkıntıları ve bu meselelere yönelik Yargıtay içtihatları ışığında geliştirilen tahlil tekliflerini tartışmak maksadıyla Adana Sanayi Odası (ADASO), İş Hukuku ve Toplumsal Güvenlik Hukuku Derneği (Türk Ulusal Komitesi) ve Adana Barosu iş birliğinde “Yeni Gelişmeler Işığında İş Hukuku Uygulama Sıkıntıları ve Tahlil Teklifleri Semineri” gerçekleştirildi.
Adana Ticaret Odası Konferans Salonu’ndaki seminerin açılışında konuşan 29. Dönem TBMM Başkanı, 58. ve 59. Devir Adalet Bakanı TOBBUYUM Uyuşmazlık Çözüm Merkezi Yönetim Kurulu Lideri Cemil Çiçek, hukuksal istikrar olmadan hiçbir teşebbüsün muvaffakiyete ulaşamayacağını belirterek, ” Türkiye’de 9 bin 300’den fazla yürürlükte yasa var. Meclis, bir kanun fabrikası üzere çalışıyor ancak meselelerimiz bitmiyor. Demek ki kanun çıkarmak tek başına kâfi değil” dedi.
Küreselleşen bir dünyada önemli teknolojik gelişmeler yaşandığını, bir ülkedeki seçimin Dünyanın her yerini etkilediğini aktaran Çiçek, bir açıklamanın borsayı sarstığını, iş dünyasının uykusuz kaldığını, doların ve euronun ne olacak hesabıyla herkesin huzursuz olabildiğini hatırlattı.
Bu süratli gelişmeler karşısında ‘istikrar’ kavramının öne çıktığına dikkat çeken Çiçek, “Biz, Türkiye siyasetinde ekseriyetle siyasi istikrara odaklanırız, zira olumsuz koalisyon deneyimlerimiz var. Lakin istikrar dediğimiz şey beş ayaktan oluşur. Bunlardan birine odaklanıp başkalarını unutursak, istikrardan yarar bekleyemeyiz. Birincisi siyasi istikrar, evet, kıymetlidir. Ancak kâfi değildir. İkincisi bürokratik istikrar gerekir. 3 günde bir bürokrat değiştirirseniz, o kişi daha işi öğrenmeden öbür yere geçer. Bilhassa temel kurumlarda sık değişiklikler sorun oluşturur. Üçüncüsü ekonomik istikrar. Dördüncüsü ise lafını çok ettiğimiz ancak içini dolduramadığımız tüzel istikrar. Tüzel istikrar olmadan hiçbir teşebbüs muvaffakiyete ulaşamaz. Beşincisi de ahlaki istikrardır. Ahlaki çürüme, beraberinde türel ve toplumsal çöküşü getirir. Yani istikrardan bahsedeceksek bu beşi bir ortada olmalıdır. Lakin merkezi türel istikrardır. Yeni gelişmeler, yeni tüzel problemler doğurur ve bunun birinci derecede muhatabı iş dünyasıdır. İş barışı sağlanmazsa üretim olmaz. Patron ve emekçi ortasındaki inancı hukuk tesis etmelidir. Bu olmazsa kalkınma olmaz, dış dünyayla rekabet imkanı da doğmaz” diye konuştu.
“Kanun çıkarmak tek başına kâfi değil”
Yeni gereksinimlerin kuralları ve kurumları doğurduğunu, ülkemizde ise her probleme karşılık olarak “Ben olsam bir kanun çıkarırdım” dendiğini tabir eden Çiçek, kelamlarına şöyle devam etti:
“Türkiye’de 9 bin 300’den fazla yürürlükte yasa var. Gelişmiş ülkelerde bunun üçte biri. Torba maddelerle bir kanunda 20 değişiklik yapılıyor. Meclis, bir kanun fabrikası üzere çalışıyor lakin meselelerimiz bitmiyor. Demek ki kanun çıkarmak tek başına kâfi değil. O vakit içtihatla yorumlamak, çağın ruhuna uygun hale getirmek gerekir. Süratli değişimin olduğu yerde, temel yasalar bile süreksiz nitelik kazanabilir. İşte bu noktada devreye Yargıtay giriyor. Yargıtay, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin en esaslı, en saygın kurumlarından biridir. İçtihatla hukuku çağın gereksinimlerine nazaran şekillendirme gayreti içindedir. Bu toplantılar da işte bu uğraşların bir modülüdür. Damdan düşüp ayağa kalkmaya çalışanlarla, onun ayağını saranların bir ortaya gelip birlikte tahlil üretmesi gerekir. Bu açıdan bu tertipleri çok önemsiyorum.”
“Seminer tahlil yollarının belirlenmesi açısından da yararlı olacaktır”
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Muhsin Şentürk, çalışma hakkının herkesin istek ettiği bir işte, insan onuruna yaraşır kurallarda çalışma ve ömrünü sürdürebilme teminatını sağlayan temel bir insan hakkı olduğunu, bu hakkın Anayasa’da açık biçimde düzenlendiğini bildirdi. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 48. hususuna nazaran herkesin dilediği alanda çalışma ve kontrat hürriyetine sahip olduğunu, 49. unsura nazaran ise çalışmanın herkesin hakkı ve ödevi olduğunu hatırlatan Şentürk, “Anayasamızın yanı sıra, taraf olduğumuz memleketler arası kontratlar; bilhassa Memleketler arası Çalışma Örgütü (ILO) mukaveleleri, 4857 sayılı İş Kanunu ve öteki ilgili mevzuatlar, çalışma hayatımıza ait temel prensipleri ortaya koymaktadır” sözlerini kullandı.
Yürürlüğe konulan yasal düzenlemelerin uygulamasından doğan problemlerle karşılaşılmasının doğal olduğunu hatırlatan Şentürk, “Yargı kararlarının kıymeti de işte bu noktada ortaya çıkmaktadır. Yargı organlarının misyonu sırf yasa uygulamak değil; maddelerin açık olmadığı yahut tereddüt oluşturduğu durumlarda adalet ve hukuka uygun tahliller üretmektir. İş mahkemelerimiz, istinaf mahkemeleri, temyiz mercileri ve bilhassa Yargıtay’ın 9. Hukuk Dairesi ile Hukuk Genel Kurulu kıymetli roller üstlenmektedir. Yüksek Yargıtay’ımız, bir temyiz ve içtihat mahkemesidir. Çalışma hayatına dair içtihatlar; emekçiyi, patronu, aileleri ve hatta toplumun genelini etkileyebilecek niteliktedir. İçtihat mahkemeleri, taraflardan etkilenmeden; fakat onların gerçekliklerinden kopmadan, işçi-işveren istikrarını gözeterek karar üretmelidir. Bu cins tertipleri bu nedenle çok önemsiyoruz. Zira bu toplantılar, personel ve patron temsilcilerinin, akademisyenlerin ve yargı mensuplarının bir ortaya gelmesini sağlayarak içtihatların oluşumuna katkı sunmaktadır”şeklinde konuştu.
“Sorunları gerçek kıymetlendirmek ve tahlil yolları üretmek son derece kıymetli”
Yargıtay Birinci Başkanvekili, Hukuk Genel Kurulu Lideri Adem Albayrak, iş hukukunun, emekçi ile patron ortasındaki dengeyi, toplumsal devlet prensibi çerçevesinde müdafaaya çalışan, dinamik ve değişken yapısıyla çok değerli bir alan olduğunu söyledi.
Yalnızca kanun metinlerinden ibaret olmayan bu hukuk kolunun adaletin tesisi, ekonomik istikrarın sürdürülebilirliği ve toplumsal barış açısından da hayati kıymete sahip olduğunu kaydeden Albayrak, “Günümüzde iş teminatı eksikliği, kayıt dışı istihdam, esnek çalışma modelleri, uzun yargılama süreçleri, sendikal haklarla ilgili sıkıntılar ve dijitalleşmenin getirdiği yeni zorluklar bizleri yeni tahliller üretmeye zorluyor. Bu çeşit bilimsel ortamlar, kelam konusu sıkıntıları hakikat pahalandırmak ve tahlil yolları üretmek ismine son derece kıymetlidir” biçiminde konuştu.
4857 sayılı İş Kanunu’nun gelişen teknoloji ve ekonomik kaidelere ahenk sağlamasının büyük kıymet taşıdığına dikkat çeken Albayrak, “Kanunun birtakım kararlarının güncellenmesi gerektiği açıktır. Bu cins seminerlerde hem teorik hem uygulamalı yaklaşımları bir ortada kıymetlendirme imkanı buluyoruz. Bu da tahlil üretmede aktif bir yöntemdir”diye kaydetti.
“Sürdürülebilir bir iş birliği platformu oluşturmayı amaçlıyoruz”
Adana Sanayi Odası Yönetim Kurulu Lideri Zeki Kıvanç, seminerin yargı, akademi ve iş dünyasını bir ortaya getirerek sürdürülebilir bir iş birliği platformu oluşturmayı amaçladığını kaydetti. Kalkınmanın yolunun üretim, sanayi ve ihracattan geçtiğini belirten Lider Kıvanç, “Ekonomimizi büyütecek olan özel bölümdür. Fakat bunun için sürdürülebilir bir iş ve yatırım ortamı kaidedir. Hukuk, inanç ve istikrar demektir; inanç ve istikrar ise üretim ve yatırım demektir. İş dünyası olarak bizler bu tıp toplantılarla, tahlil odaklı yaklaşımlar geliştirmek ve iş dünyası ile yargı topluluğu ortasında sürdürülebilir bir iş birliği platformu oluşturmak istiyoruz” diye konuştu.
İş Hukuku ve Toplumsal Güvenlik Hukuku Derneği Yönetim Kurulu Lideri Prof. Dr. Gülsevil Alpagut ise, ekonomik, teknolojik ve toplumsal gelişmelerin iş hukukunu direkt etkilediğini bu kapsamda şimdiki hususların daima değiştiğini ve dernek olarak bu değişime süratle cevap vermeye çalıştıklarını aktardı. Her yıl Kasım ayında Yargıtay kararlarının değerlendirildiği seminerler düzenlediklerini belirten Alpagut, derneğin güçlü bir akademik külliyat oluşturduğunu lisana getirdi.
6 oturum formunda yapılan seminerde “Yargıtay İçtihadı Işığında Asıl İşveren-Alt Patron Bağlantısında Muvazaa”, “Yargıtay İçtihadı Işığında İş Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk”, “İşin ve İşletmenin Gerekleriyle Fesih ve Yargı Kararları”, Fazla Çalışma ve Dijital Kayıtlar”, “İşçinin İhbar ve İfa Hakkı (Whistleblowing)” ve “İşverenin İdare Yetkisi ve Emekçinin Özel Hayatına Müdahale Edilip Edilmemesi” hususları anlatıldı. – ADANA
