By Dicle Elektrik, Şanlıurfa ve Mardin başta olmak üzere bölgede artan kaçak elektrik kullanımının ulusal güç güvenliğini tehdit edildiği açıklandı.
Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, yaptığı açıklamada, “Şanlıurfa ve Mardin başta olmak üzere ziraî sulamada denetimsiz halde artan kaçak elektrik kullanımı, yalnızca güç sistemini değil tarımı, çevreyi ve toplumsal sistemi tehdit eden boyutlara ulaştı. Kuraklık ve yer altı sularının bilinçsizce kullanımı nedeniyle 850 metre derinliğe varan kuyulardan su çekmek emeliyle rekor düzeyde kaçak elektrik tüketiliyor. Bu durum, yalnızca bu yılın birinci 4 ayında 1.5 milyar kWh fazla güç tüketimine yol açtı” dedi.
Bu adapsız durumun sürdürülemez olduğunu vurgulayarak kaçak elektrik tüketiminin ulusal şebekeye ziyan verdiğini ve Türkiye’nin Avrupa elektrik ağı ENTSO-E ile entegrasyonunu etkileyebileceğini tabir etti. Kayıpsız, kesintisiz ve kaliteli güç dağıtımı gayesiyle Güneydoğu Anadolu Bölgesinde hizmet veren Dicle Elektrik, kuraklıkla birlikte süratle artan ziraî sulama kaynaklı kaçak elektrik kullanımının yalnızca bölgeyi değil tüm Türkiye’yi tehdit ettiğini açıkladı. Açıklamada, Şanlıurfa ve Mardin başta olmak üzere ziraî sulamada elektrik tüketiminin geçen yıla nazaran yaklaşık yüzde 300 arttığı, kimi bölgelerde ise bu artışın 10 kata yaklaştığı, bu tüketimin neredeyse yüzde 96’sının kaçak elektrik kullanılarak karşılandığı bilgisi verildi. Bu durumun ulusal şebekede dengesizliklere yol açtığı ve yüksek maliyetlerin ise tüm Türkiye’nin omuzlarına yüklendiği vurgulandı. Türkiye’nin büyük ölçüde dışa bağımlı olduğu ve değerli bir kaynak olan gücün vatandaşlara daha düşük maliyetle sunulabilmesi için devlet tarafından sübvanse edildiği de ayrıyeten hatırlatıldı.
Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, sulama kuyularında bugüne kadar ulaşılan en derin düzeye inilerek 850 metreden su çekildiği bilgisini paylaşarak, “Bu rekor derinlik, bölgemiz ismine açık bir ekolojik alarmdır. Yer altı sularının denetimsiz ve yabanî sulama prosedürleriyle tüketilmesi hem ekosistemi tehdit etmekte hem de tarımın sürdürülebilirliğini riske atmaktadır. Sürdürülebilir tarım için çağdaş ve gerçek sulama usullerine geçilmesi artık bir tercih olmanın dışına çıkmalıdır” sözlerini kullandı.
Arvas, bu derinliklerden sırf çok güçlü motopomplarla su çekilebildiğini ve bunun da güç tüketimini harika düzeylere taşıdığını söylerken, “Yılın birinci dört ayında sadece bu nedenle 1.5 milyar kWh fazladan tüketim gerçekleşti. Denetimsiz gidişat durdurulmazsa ulusal şebekemiz çökme riskiyle karşı karşıya kalabilir” ihtarında bulundu.
Sadece 2025’in birinci üç ayında, Şanlıurfa Viranşehir’de yakalanan 349 kaçak trafoyla 72 binden fazla kişinin elektrik gereksinimini karşılayacak büyüklükte bir kayıt dışı tüketim tespit edildi. Mardin’in ilçelerinde ise birebir periyotta yüzlerce kaçak trafo bulundu. Dicle Elektrik’in dron ve yapay zeka dayanaklı yürüttüğü operasyonlarla Şanlıurfa ve Mardin başta olmak üzere toplam 10 binin üzerinde kaçak trafo tespit edildi. Dicle Elektrik’in paylaştığı datalara nazaran kaçak tüketimin en ağır olduğu birinci beş ilçe; Viranşehir, Kızıltepe, Siverek, Ceylanpınar ve Derik olarak sıralandı. Bu beş ilçenin Türkiye’nin üç aylık toplam elektrik tüketiminin yaklaşık yüzde 2’sini tek başına gerçekleştirdiğine dikkat çekildi.
Dağıtım şirketinin hesaplamalarına nazaran tüketim bu süratle devam ederse 2025 yılı sonunda 6 vilayette kaçak kullanım nedeniyle faturalandırılamayan güç ölçüsünün 9.8 milyar kWh’i aşması bekleniyor. Yeni piyasa bedeliyle bu ölçünün karşılığı yaklaşık 45 milyar TL. Bu tabloya nazaran, yaklaşık her 17 dakikada bir TOGG fiyatına denk gelen bir kaçak kullanım yaşanıyor, günde 86 TOGG alınabilecek bir ekonomik paha kaybediliyor.
Arvas, denetimsiz kaçak elektrik tüketiminin, hem iktisada hem de güç arzının sürdürülebilirliğine büyük ziyan verdiğini vurgulayarak, “Kaçak yollarla çok elektrik tüketimi, şebeke arızalarına ve uzun periyodik elektrik kesintilerine neden olurken ziraî sulama abonelerimizden ticarethane abonelerine kadar kaçak kullanmayan ve borcunu vaktinde ödeyen tüm abone kümelerimizi olumsuz etkileyebiliyor. Kaçak kullanımın iktisada ziyanını ise örnekle belirtmek gerekirse, yalnızca bir köyde tespit ettiğimiz 83 kaçak trafonun her biri 200 KVA gücünde. Bu trafolardan dönem boyunca tüketilen toplam elektriğin maliyeti 200 milyon TL. Bu durum, ‘kaçak kullanımda tüketimin olağanın 9 ila 10 kat arttığı’ gerçeğini doğrular nitelikte.” dedi. Türkiye’nin Avrupa elektrik ağı ENTSO-E ile kalıcı ilişkisinin olduğunu, denetimsiz kaçak tüketim artışının bu entegrasyonu tehdit ettiğine de değinen Arvas, “Ekonomiyi ve toplumsal sistemi bozan kaçak elektrik, sadece bir güç krizi değil, direkt bir beka sorunudur” tabirlerini kullandı.
2013 yılında başlayan özelleşme sürecinden bu yana şebekesini güçlendirmek ismine 62 milyar TL’nin üzerinde yatırım gerçekleştiren Dicle Elektrik, bu sayede kayıp-kaçak oranını yüzde 76 düzeylerinden yüzde 37’ye kadar düşürmeyi başardı. Kent merkezlerindeki 3K (kayıpsız-kesintisiz-kaliteli) olarak isimlendirilen bölgelerde bu oran yüzde 14,5 düzeyine inerek Türkiye ortalamasına kadar çekilmiş durumda. Ancak kırsal ve ziraî alanlarda bilhassa ziraî sulama maksadıyla kullanılan kaçak trafolar ile kaçak şebeke temasları bu kazanımı gölgeliyor. – DİYARBAKIR
