By Baharın müjdecisi olarak bilinen ve endemik tipler ortasında yer alan kardelenler, Antalya’nın Akseki ilçesindeki yaylalarını şenlendirdi. Hem süs bitkisi olarak hem de ilaç ve kozmetik endüstrisinde kullanılan ve yıllarca bilinçsizce kaçak söküm yapılarak yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldığı için bu yıldan itibaren 5 yıl müddet ile soğanının sökümü yasaklanan kardelenler, kar beyazı rengiyle görsel şölen sunuyor.
“Karların ortasında görsel şölen oluşturuyor”
Çimi Yaylası’nda yaz aylarında arıcılık yapan Mevlüt Arıcı, yıllarca yapılan bilinçsiz söküm nedeniyle tabiatta kardelenlerin azaldığını söyledi. Arıca, “Eskiden her yerde bembeyaz ekin tarlası üzere kardelen çiçekleri görürdük. İnsan bakınca huzur duyuyordu. Artık Akseki’nin bin 900 metre rakımlı Çimi Yaylası’ndaki kardelenleri resmen arar olduk. Taşların ortasında ve karamukların içinde görür olduk. Yıllarca bilinçsizce ve kaçak sökülen kardelen soğanları önemli formda yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı” diye konuştu.
“Torosların simgesi”
Çimi Mahallesi eski muhtarlarından Ramazan Ünal ise bilim adamları tarafından da soğanlı bitkiler ortasında en değerlisinin kardelen olduğu ve kardelenin tüm soğanlı bitkilerde simge haline geldiğinin bilindiğini söyledi. Akseki yaylalarından yıllarca kaçak ve bilinçsizce sökülen kardelenlerin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını belirten Önal, en güzel kardelen soğanı Türkiye’de Akseki’nin bin 900 metre rakımlı Çimi Yaylası’nda yetişmektedir. Evvelden bu yaylanın her tarafı beyaz gelinliklerle süslenirdi. Artık ise kayaların tabanında, karamukların içinde görüyoruz. Zira yıllarca kaçak sökümler yapıldı. Hakikat dürüst müdafaa yapılmadı. Artık ise kuytularda kardelenler boyunlarını çıkartarak kendilerini göstermeye başladı” diye konuştu.
“Uzun yıllar müdafaa altına alınmalı”
Kardelenler, kar altından çıkıp çiçek açınca baharın geldiğinin anlaşıldığını dikkat çeken Önal, “Bu nadide çiçeklerin ihraç edilen kıymetli bir soğanlı bitkidir. Bu soğanların bilinçsizce yanlış ve vakitsiz, küçük, büyük ayrımı yapılmadan söküm yapıldı. Böylelikle tabiatta kuşağı yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı” dedi. Süs bitkisi olarak da kullanılan kardelen soğanının, kozmetik endüstrinin yanı sıra çiçek ve çocuk felci aşısı üretiminde kullanıldığını tabir eden Önal, şöyle konuştu:
“Endemik tiplerden olmasına karşın maalesef her yıl tabiattan kardelen sökümüne müsaade veriliyordu. Bu yıl Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından kardelen soğanlarının sökümünün 5 yıl mühlet ile yasaklandığı bilgisini aldık. Bu bizi çok keyifli etti. Ana yurdu Akseki olan kardelen çiçeklerinin yok olmasını istemiyoruz. Geçmişte müsaade verilen ölçünün üzerinde kardelen soğanı kaçak olarak sökülüyordu. Halbuki bu çiçekler olgunlaşacak, tohumlaşacak. Tohumlar sararıp dökülünceye kadar tabiattan sökümün yapılmaması lazım. Zira, kardelenin en değerli özelliğinden birisi kardelen soğanları hem çiçeğinden hem de soğanlarından çoğalmaktadır. Çiçeklerinin her birinde onlarca tohum var. Bunlar kuruyunca tabiata bizatihi serpilerek çimleme yapmaktadır” şeklinde konuştu.
“Akseki’de belediye başkanı ve muhtarlar kardelen soğanının sökümünün yasaklanması için dilekçe gönderdi”
Doğada bizatihi yetişen “Toros Kardeleni”, belirlenen kotadan fazla toplanması nedeniyle kuşağı tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalması nedeniyle Akseki’nin Çimi, Çanakpınar, ve Sadıklar mahalle muhtarları ile Akseki Belediyesinin Tarım ve Orman Bakanlığına müracaat yaptı. Müracaatta “İhracatçı firmaların tahsis edilen tabiat kotalarından daha fazla ölçüde eseri tabiattan kaçak ölçülerde kaçak bir halde toplama ve söküm yaptırarak Galanthus Elwesii çeşidi bir çok bölgemizde telafisi olmayacak halde tahrip edilmiş, alınan tedbirler yetersiz kalmıştır” denildi. Müracaat Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından değerlendirilerek Akseki bölgesinde 5 yıl müddet ile kardelen soğanlarının sökümü yasaklandı.
“Toros Kardeleni “Galanthus elwesii” 5 yıl müddet ile yasaklandı
Bakanlık tarafından hazırlanan Doğal Çiçek Soğanlarının 2025 Yılı İhracat Listesi Hakkında Bildiri, 14.12.2024 Tarihli 32752 Sayılı Resmi Gazetede yayımlandı. Bildiride: ” Popülasyonların durumu ve nöbetleşme (münavebe) asıllarına nazaran belirlenen yerlerde ve cinslerde söküm yapılamaz. Bu çerçevede Galanthus elwesii, Cyclamen hederifolium, Cyclamen cilicium ve Eranthis hyemalis cinsleri tabiattan toplanamaz. Tabiattan müsaadesiz ve kaçak toplama yapan kişi yahut kuruluşlara, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu uyarınca süreç yapılır.İhracat evresinde gerçeğe muhalif beyanda bulunanlar hakkında 31/10/2006 tarihli ve 5553 sayılı Tohumculuk Kanununun 12 nci hususu ve 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Çaba Kanununun 3 üncü hususu mucibince süreç yapılır” denildi. – ANTALYA
