By
MUĞLA Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, Marmara’da büyüklüğü 7’nin altındaki bir sarsıntıda önemli tsunamik tesir beklenmediğini söyledi. Doç. Dr. Özçelik, Marmara’nın sınırlı su kütlesi ve yatay atımlı fay karakteristiği nedeniyle tsunami tesirinin düşük olduğunu da vurguladı.
Marmara Denizi’nin Silivri açıklarında dün 6.2 büyüklüğünde sarsıntı meydana geldi. Marmara Bölgesi’nde mümkün zelzelenin akabinde tsunami riski de gündeme geldi. Mevzuya ait açıklama yapan Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Coğrafik Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Merkezi (CBS-UZAL) Müdürü Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, Marmara’daki fay yapısının yanal atımlı olduğunu belirterek, bu tip fayların, düşey atımlı faylara nazaran tsunami üretme potansiyelinin daha düşük olduğunu söz etti.
‘GEÇMİŞTE YÜKSEK DALGA RAPORLARI, TIRMANMA TESİRİYLE AÇIKLANABİLİR’
Doç. Dr. Özçelik, tarihi kayıtlarda Marmara Denizi’nde 10 metreyi bulan tsunami dalgalarının görüldüğü tarafında bilgiler bulunduğunu lisana getirerek, “Bu yükseklikler çoğunlukla kıyıdaki tırmanma tesirinden kaynaklı. Tsunamilerin şiddeti, fay tipi, zelzelenin büyüklüğü ve hareketin müddetine bağlı olarak değişiklik gösterebiliyor. Lakin kıyı yapısı, batimetri (deniz tabanı topoğrafyası) ve yerleşim sistemi de tesirli oluyor. 1999 yılında meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki İzmit Depremi’nde İzmit Körfezi’nde yer yer 2,5 metreye kadar ulaşan dalga yükselmeleri gözlemlendi. Bu durum bilhassa taban kayması ve deniz tabanı çökmesi üzere tesirlerden kaynaklandı. Global datalara göre, Marmara Denizi üzere küçük ve kapalı havzalarda, 7 büyüklüğünün altındaki sarsıntılarda tsunami dalgaları ekseriyetle 2 metrenin altında kaldı” dedi.
‘KIYIDAKİLER İÇİN SANİYELER, BAŞKA KIYILAR İÇİN 10 DAKİKA’
Doç. Dr. Özçelik, tsunami riski taşıyan bir zelzele durumunda İzmit Körfezi etrafındaki yerleşimlerin saniyeler içinde reaksiyon vermesi gerektiğini, Marmara Denizi’nin kuzey ve güney kıyılarında ise bu müddetin yaklaşık 10 dakikaya kadar çıkabileceğini, balıkçılık, turizm ve su sporları üzere kıyı faaliyetleriyle uğraşanların da muhtemel tsunami riskine karşı daha dikkatli ve şuurlu hareket etmeleri gerektiğini söz etti. Tsunami dalgalarının klasik deniz dalgalarından farklı olduğunu belirten Doç. Dr. Özçelik, bunların deniz tabanından yüzeye yanlışsız yükselen ve kıyıya tek taraflı ilerleyen büyük su kütleleri olduğunu, bu dalgaların, düz kıyı bölgelerinde yüzlerce metre içeriye kadar ulaşabileceğini, birinci gelen dalganın her vakit en büyük dalga olmayabileceğini anlattı.
