By Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), yıpranma hissesi (fiili hizmet mühleti zammı) uygulamasında değerli bir kısıtlamaya gidiyor. Tehlikeli ve riskli iş kollarına tanınan bu haktan, uygun olmayan meslekler üzerinden bildirim yapılması üzerine SGK harekete geçti.
DENETİMLERDE ORTAYA ÇIKTI
Milliyet’in haberine nazaran, Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan kontrollerde, kimi işyerlerinin tehlikeli iş kapsamında olmayan meslek kümelerini da yıpranma hissesine dahil ettiği tespit edildi.
BU MESLEKLER KAPSAM DIŞINA ALINIYOR
Uygulamanın dışına çıkan meslekler ortasında aşçı, bekçi, çaycı, danışman, hizmetli ve sekreter üzere risk ögesi taşımayan misyonlar yer aldı.
Bu durumun önüne geçmek isteyen SGK, Nisan 2025 prestijiyle geçerli olacak yeni düzenleme kapsamında kimi meslek kodlarından yapılan bildirimleri sistemden engelleyecek. Yanlış bildirim teşebbüsünde bulunan patronlar, sistem üzerinden ikaz bildirisi alacak.
Kısıtlanan meslek kodlarına SGK’nın çevrimiçi sistemi üzerinden erişilebilecek. Böylelikle sırf nitekim tehlikeli ve yıpratıcı işlerde çalışanlar erken emeklilikten faydalanabilecek.
ŞOFÖRLÜK DE KAPSAM DIŞINA ÇIKARILIYOR
Yeni düzenleme için verilen örneğe nazaran, sürücülük mesleği, yıpranma hissesi kapsamındaki işlerden olma ihtimali bulunmaması sebebiyle kısıtlanan meslek kodu listesinde yer alacak. Fakat yangın söndürme işinde çalışan itfaiye sürücülüğü, yıpranma hissesi kapsamında değerlendirilebilecek.
YIPRANMA HİSSESİ GEREKTİREN YANLIŞLI GİRİŞLERİN ÖNÜNE GEÇİRİLECEK
Yeni uygulamayla, yıpranma hissesi gerektiren fiili riske maruz kaldığı halde, meslek kodu girişinin yanlışlı yapılmasıyla hakkını kaybedenlerin durumunun da önüne geçilmesi planlanıyor.
YIPRANMA HİSSESİ NEDİR?
“Yıpranma payı” halk ortasında kullanılan ismidir; yasal terminolojide ise Fiili Hizmet Müddeti Artırımı (FHSZ) olarak geçer. Ağır, tehlikeli yahut güç şartlarda çalışan sigortalılara, hem bedensel hem de zihinsel yıpranmalarının telafisi olarak, emeklilik öncesi ek prim gün sayısı ve hizmet müddeti tanınır. Bu sayede kelam konusu çalışanlar, olağandan daha erken emekli olma hakkı elde ederler
KİMLER YARARLANABİLİR?
4/a (SSK) ve 4/c (Emekli Sandığı) sigortalıları;
Kanunun 40. unsurunda tek tek sayılan ağır, tehlikeli ve yıpratıcı işlerde fiilen çalışanlar;
Sağlık çalışanları, yataklı/döner sermayeli hizmet sunan hemşireler ve eczacılar da, 7146 sayılı Kanun kapsamında FHSZ’dan yararlanabilirler
Başlıca örnek iş kolları:
- Madencilik (kurşun, arsenik, kömür vb.),
- Metal döküm, çelik üretimi,
- Asit ve kimyasal unsur üretimi,
- Radyasyonla çalışan işçi,
- Polis ve jandarma teşkilatı,
- İtfaiye ve arama-kurtarma takımları,
- Sağlık işçisi (hemşire, eczacı vb.),
- Bazı öğretmen ve adliye işçisi
