By İlim Yayma Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Bilal Erdoğan, İlim Yayma Mükafatları kapsamında “Sağlıkta Teknolojik İstiklal” bahisli çalıştaya ait, “Hem karar yapıcıları yönlendirmek, beslemek hem kamuoyunu bilim dünyasının serencamıyla ilgili bilgilendirmek açısından her yıl bu çeşit bir çalışma sonucunda ödül sahibi hocalarımızın kamuoyuyla bağlantı kurmasını, bir bildiri etrafında paylaşım yapmasını istek ediyoruz. Bu doğrultuda bu sene birinci çalışmayı gerçekleştirmiş olduk.” dedi.
Demokrasi ve Özgürlükler Adası’nda düzenlenen “Sağlıkta Teknolojik İstiklal” bahisli çalıştay kapsamındaki toplantıda konuşan Erdoğan, 2017 yılında başlatılan, 2019, 2021 ve 2023’te gerçekleştirilen İlim Yayma Ödülleri’nin dördüncüsünün hazırlıklarının sürdüğünü söyledi.
Bu süreçte birebir vakitte mükafatın topluma ve insanlığa yarar sağlayacak halde gelişmesini hedefleyen çalışmaları da yürüttüklerini, bu kapsamda çalıştayın değerli bir dönüm noktası olduğunu lisana getiren Erdoğan, “Burada hem bedelli ödül sahibi hocalarımızı İlim Yayma (Vakfının) yüksek lisans ve doktora kursiyerleriyle bir ortaya getirdik hem basın mensuplarıyla bir ortaya getirmiş olduk. Yaptıkları çalışmaları, araştırmaları daha geniş kitlelere ulaştırmak için bu çalışmaları yapıyoruz. Elbette İlim Yayma Ödülleri’nin önümüzdeki yıllardaki gelişiminin ne istikamette olması gerektiğinin istişarelerini yapıyoruz.” diye konuştu.
Bilal Erdoğan, bu çerçevede birinci sefer kamuoyuyla paylaşacakları bildirgeyi hazırladıklarını aktararak, şunları kaydetti:
“Ödül sahibi hocalarımızın her yıl hiç olmazsa bir kez bir ortaya gelip aşikâr bir husus çerçevesinde kamuoyuna kanaatlerini paylaşmasını dilek ediyoruz. Zira Türkiye’de bilim insanlarının, bilim etraflarının kamuoyunun geniş kitleleriyle sağlıklı irtibat kuramaması realitesiyle karşı karşıyayız. Bilim insanlarının buna çok vakti da olmaması elbette bir olay. Toplumun da bilim insanlarının neler yaptığından haberdar olmadığını biliyoruz. Hem karar yapıcıları yönlendirmek, beslemek hem kamuoyunu bilim dünyasının serencamıyla ilgili bilgilendirmek açısından her yıl bu tıp bir çalışma sonucunda ödül sahibi hocalarımızın kamuoyuyla irtibat kurmasını, bir bildiri etrafında paylaşım yapmasını istek ediyoruz. Bu doğrultuda bu sene birinci çalışmayı gerçekleştirmiş olduk. Hem tespitleri hem somut teklifleri ihtiva eden bir çalışma. Biz de inşallah bu çalışmayı sizlerle paylaştıktan sonra ilgili karar yapıcılara da şahsen iletmek suretiyle bunların takipçisi olacağımızı onlara izah edeceğiz.”
İlim Yayma Cemiyeti Genel Lideri Yusuf Tülün ise mükafatların somut çıktılar hedefleyen bir vizyonla başladığını söyledi.
Tülün, Türkiye’nin teknolojik gelişmelerle global seviyede daha güçlü bir pozisyona yükseleceğine inandığını lisana getirdi.
“Türkiye, bölgesel bir sıhhat üssü olma pozisyonuna gelmiştir”
Çalıştayın sonunda, 2019 yılındaki İlim Yayma Ödülleri’nde “Büyük Ödül”e layık görülen Yeditepe Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Kısmı Lideri Prof. Dr. Fikrettin Şahin tarafından bildirge okundu.
Toplam 9 bilim insanı tarafından imzalanan bildirgede, sıhhat dalının ülkelerin stratejik bağımsızlığı ve gelişmişlik seviyeleri açısından belirleyici bir alan olduğu belirtilerek, güçlü bir sıhhat sisteminin yalnızca toplumsal refahın değil, birebir vakitte ulusal güvenlik ve ekonomik kalkınmanın da vazgeçilmez ögesi olduğu kaydedildi.
Türkiye’nin son yıllarda sıhhatte değerli bir ilerleme kaydettiği aktarılan bildirgede, “Türkiye, son yıllarda sıhhat dalında kaydettiği kıymetli ilerlemelerle bölgesel bir sıhhat üssü olma pozisyonuna gelmiştir. Yüksek kaliteli hastane altyapısı ve yetişmiş insan kaynağıyla sıhhat turizminde memleketler arası rekabet gücünü artırmış, dünya genelinde tercih edilen bir destinasyon haline gelmiştir.” sözleri kullanıldı.
Bildirgede, sıhhat teknolojilerinde tüm bu gelişmelere karşın “tıbbi aygıtlar, ilaç, ilaç ham hususları, biyoteknolojik eserler ve dijital sıhhat teknolojileri üzere birçok kritik alanda dışa bağımlılığın hala devam ettiği, bu bağımlılığın Türkiye’nin sıhhat sisteminin dayanıklılığını ve global liderlik argümanını zayıflattığı, sürdürülebilir büyüme ve inovasyon temelli bir sıhhat ekosisteminin inşasını mecburî kıldığı” değerlendirmelerine yer verildi.
Yerli ve ulusal sıhhat teknolojilerinin güçlendirilmesi gerektiği vurgulanan bildirgede, “Güçlü ve bağımsız bir sıhhat kesimi tesis edilmeden global ölçekte başkan ülke olma amacına ulaşmak mümkün değildir. Bu bildirge, Türkiye’nin sıhhat alanında önder ülke olabilmesi için kritik kıymete sahip yerli ve ulusal üretim kapasitesinin güçlendirilmesini, dışa bağımlılığının azaltılmasını ve sürdürülebilir sıhhat ekosisteminin inşasını hedefleyen siyaset ve strateji tekliflerini ortaya koymak emeliyle hazırlanmıştır.” sözlerine yer verildi.
Bildirgede, Cumhurbaşkanlığı bünyesinde 2018 yılında kurulan çalışma kümeleriyle sıhhat alanında yerli ve ulusal üretimi destekleyen yol haritalarının oluşturulduğu, Türkiye Sıhhat Vadisi’nin kurulmasının da bu sürecin devamı niteliğinde olduğu anlatıldı.
Türkiye Sıhhat Vadisi’nin ülkenin sıhhat alanında ulusal teknoloji ve üretim kapasitesini güçlendirme gayesi doğrultusunda stratejik bir fırsat olarak kıymetlendirilmesi gerektiğine işaret edilen bildirgede, 2023 bilgilerine nazaran, Türkiye’nin ilaç pazarının 10,3 milyar dolara ulaştığı, tüketimin yüzde 55’inin ithal eserlerden karşılandığı, biyoteknolojik ilaçların pazar hissesinin ise yüzde 16 civarında olduğu aktarıldı.
Tıbbi aygıt pazarının büyüklüğünün yaklaşık 2,5 milyar dolar, yerli üretim oranının ise yüzde 20’nin altında olduğundan bahsedilen bildirgede, ülkede 90’dan fazla ilaç üretim tesisi bulunsa da yenilikçi eserlerde kapasitenin hudutlu olduğu vurgulandı.
“Sağlık Sanayi Başkanlığının kurulmasının gerekli olduğunu düşünüyoruz”
Bildirgede öne çıkan siyaset teklifleri ise şöyle sıralandı:
“Bu değerlendirmeler doğrultusunda Sıhhat Sanayi Başkanlığının kurulmasının gerekli olduğunu düşünüyoruz. Türkiye’de ilaç, aşı, biyoteknolojik eser ve tıbbi aygıt kesimlerinden kurumlar ortası uyumu sağlayacak bağımsız bir yapı kurulmalıdır. AR-GE ve inovasyon güçlendirilmelidir. AR-GE harcamaları artırılmalı, üniversite-sanayi işbirliklerinin teşvik edilmesi gerekmektedir. Stratejik eserlerimizin yerlileştirilmesi gerekmektedir. Ruhsatlama süreçleri iyileştirilmelidir. Bu manada ruhsatlanma süreçleri hızlandırılmalı ve memleketler arası ahenk artırılmalıdır. Finansman ve teşvikler güçlendirilmelidir. Risk sermayesi ve kamu takviyeleri artırılmalıdır. İnsan kaynağı ve dijital sıhhat yatırımları artırılmalıdır. Bilhassa yapay zeka, biyoteknoloji ve robotik teknolojilerde yatırım yapılmalıdır. Sonuç olarak Türkiye’nin sıhhat bölümünde dışa bağımlılığını azaltarak tam bağımsız bir başkan ülke haline gelebilmesi fakat kapsamlı bir stratejik dönüşümle mümkündür. Bu dönüşüm güçlü bir AR-GE altyapısı, yerli üretimin desteklenmesi, aktif finansman modelleri ve global pazarda rekabet avantajı sağlayacak stratejilerle gerçekleştirilmelidir. Bu bildirge tüm karar vericiler, dal paydaşları ve Türkiye’nin sıhhatte başkan ülke olma gayesi etrafında birleşmeye davet edilmektedir.”
