By Türkiye’de nisan ayında tesirli olan ve üreticileri olumsuz etkileyen “zirai don” İstanbul’da gerçekleşen Yapay Zeka Tepesi’nde de gündeme geldi. Sanayi Mühendisi Emrah İnce, yapay zeka takviyesi ile zirai donun tesirinin azalacağını ve tarımda randımanın artacağını belirtti.
Bahçeşehir Üniversitesi konut sahipliğinde 16-17 Nisan’da gerçekleşen Future AI Summit’25 İstanbul’da konuşulan bahislerden biri de tarım ve yapay zeka oldu. Uzman isimlerin yer aldığı panelde tarım teknolojilerinde yapay zekanın yaygınlaşmasında, finansal dayanak ve teknolojik okuryazarlık masaya yatırıldı. Moderatörlüğünü Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü Türkiye Kıdemli Program Koordinatörü Özcan Türkoğlu’un yaptığı panelde Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Ankara Ofis Yöneticisi Mehmet Üvez, İzmir Ticaret Borsası Genel Sekreteri Dr. Ersin Güdücü, Türk Dünyası Tarım Birliği Başkanı Doğan Başaran, Yeni Çiftçi Platformu Kurucusu Emrah İnce konuşmacı olarak yer aldı. İnce, yapay zekanın zirai donun tesirinin azalmasına takviye olacağını vurguladı.
Teknolojik okuryazarlık, finansal destek
Panelde gelecekte tarım alanında yapay zekanın daha fazla yer alacağına dikkat çekildi. Emrah İnce, panel sonrasında kıymetli değerlendirmelerde bulundu. Tarımda yapay zekada değerli fırsatların olduğunu belirten İnce, yapay zekanın don ve gibisi eser randımanını düşüren meselelerle gayrette büyük yarar sağlayacağını, teknolojiyle doğacak yeni fırsatların gençlerin tarım dalına ilgisini çekeceğini vurguladı. Çiftçi bayanların sağladığı randıman artışının yapay zeka dayanağıyla daha üstlere taşınacağını lisana getiren İnce, çiftlikleri yapay zeka ile objelerin interneti teknolojisinin yönetilebileceğini söyledi.
Donla çabada yapay zeka etkisi
Endüstri Mühendisi Emrah İnce, son günlerde tarımdaki don olayına değinerek yapay zekayla sağlanacak dayanağın don olayına karşı daha erken müdahale imkanı sunacağını lisana getirdi. İnce, “Bugünün de değerli bir konusu olan, geçtiğimiz hafta yaşadığımız don felaketi var. Doğal dondan korunmanın çeşitli sistemleri var. Bir tane reçetesi yok, çok çeşitli reçeteleri var. Tahminen bunlar da otomasyonla, yapay zekanın vereceği komutla hazır hale gelecek. Don dediğimiz vakit yerleşik don haritaları var. Çiftçinin daha birinci ağaç dikilmeden evvel, plantasyonu yapılmadan önce bölge seçimi, arazi seçiminde vermesi gereken kararlar var. Bu karar yanlış olduğu vakit donun tesiri de çok yıkıcı oluyor. Bu etapta karar takviye sistemlerinde yapay zekanın tesirini göreceğiz” dedi.
Yapay zeka dayanaklı sistemler çiftlikleri yönetecek
Gübreleme programlarından sulama programlarına kadar yapay zekanın ufak ufak tesirlerinin başladığını belirten İnce, tarımda dördüncü dönem olan akıllı güç devrinden “AI power” (Yapay zeka gücü) devrine geçildiğini belirterek şu tabirleri kullandı:
“Bu çok değerli bir evre. Burada biz karar verme düzeneklerinde yapay zekayı günlük hayatta da birçok finans kuruluşunun ya da gübre şirketlerinin yaptığı aplikasyonlarda da görüyoruz. Şu an için bunlar kolay datalar fakat vakit içerisinde FMS yani Farm Management System dediğimiz ana çatı, bir şemsiye altında bir çiftliği yönetecek kadar entegre olacak. Objelerin interneti ve yapay zeka ile bir çiftliği yönetebilecek seviyeye gelecek.”
Teknoloji tarımda gençleşmeyi getirecek
Emrah İnce, tarımda nüfusun yaşlanmasının bir sorun olduğunu, gençleşmenin artık bir mecburilik haline geldiğini belirtti. Teknolojiyle tarım alanında oluşacak fırsatların gençlerin bu dala ilgisini artıracağına inandığını söyleyen İnce, “Tarımdaki nüfusumuzun gençleşmesi bir mecburilik, opsiyonel bir şey değil. Şu anki kariyer seçimlerinde yapılan çalışmalarda saha çalışmalarında, tarımla ilgili sektörel seçimlerin yüzde 3 bazında kaldığını görüyoruz. Bu çok düşük bir oran. Tarımda gençleşmek bir mecburilik ve bunu yaparken de aslında en değerli ortaya çıkış argümanımız teknolojiyi daha seven, teknoloji uygulanacak alanlara girmek isteyen bir yeni jenerasyon olduğunu düşünüyorum. Tarım da bu alanda bakir olduğu için buradaki uygulama alanları daha fazla fırsatlar sunuyor. Genç kuşağın buradaki tercihinin buradaki oyunu değiştireceğini, teknolojilerle bu oyunun içine girmek isteyeceğini düşünüyorum” dedi.
Kadın eli tarımda randımanı yüzde 15-20 oranında artırıyor
Tarımla uğraşan bayanların bulunduğu faaliyetlerde randımanın yüzde 15-20 daha fazla olduğunu belirten İnce, yapay zekanın da devreye girmesiyle çiftçi bayanların sayısının daha da artacağını söyledi. İnce, “Ülkemizde 220 bin yaklaşık kayıtlı çiftçi bayanımız var. Çiftçi bayanlarımızın üretim alanlarındaki çalışmalarda şunu gördük ki çiftçi bayanlarımızın elinin değdiği yahut yönettiği çiftliklerdeki randıman artış oranı yüzde15-20 oranında çıkıyor. Çiftçilerimiz, bayan çiftçilerimiz bilhassa çok daha probleme sadık, çok daha çalışkan ve çok daha istekli gözüküyorlar. Yapay zeka uygulaması olacak çeşitli alanlarda, başkan yahut lider çiftçilerin seçileceği alanlarda çiftçi bayanlarımızın tercih edilmesi aslında hali hazırda konvansiyonel usullerle elde ettikleri yüzde 15-20’lik randımanı çok daha üste taşıyacağını düşünüyorum” diyerek kelamlarını sonlandırdı. – İSTANBUL
