By
MİLLİ İstihbarat Akademisi Lideri Prof. Dr. Talha Köse, “Türkiye artık temel aktörlerden, istikrarlaştırıcı ya da müttefik olarak kıymeti artan ülkelerden biri haline geldi” dedi.
Milli İstihbarat Akademisi’nde, Suriye’de 8 Aralık 2024’te kurulan yeni yönetim ve Türkiye açısından güvenlik bölümündeki telaşları ve gelişmeleri ele almak maksadıyla ‘Bölgesel Barış ve İstikrar Bağlamında Suriye’ başlıklı panel düzenledi. Ulusal İstihbarat Akademisi Lider Yardımcısı Doç. Dr. Yenal Göksun’un moderatörlüğündeki panelde, Ulusal İstihbarat Akademisi Güvenlik Çalışmaları Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Nurşin Ateşoğlu Güney, Ulusal Savunma Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Alptekin ve Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi (AYBÜ) Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Mercan konuşmacı olarak yer aldı. Açılış konuşmasını Ulusal İstihbarat Akademisi Lideri Prof. Dr. Talha Köse’nin yaptığı programda; Suriye krizinin mevcut durumu, Türkiye başta olmak üzere bölge ülkelerine tesirleri ve bu ülkelerin ıslahat sürecinde alabileceği yapan roller farklı perspektiflerden ele alındı. Prof. Dr. Köse, programın açılışında yaptığı konuşmada, Suriye Devleti’nin tarihî sürekliliğinin kabulü doğrultusunda, üniter devlet yapısının iç ve dış tehditlere karşı korunmasının ehemmiyetini vurguladı. Toprak bütünlüğünün sağlanmasının önünde birkaç mahzur bulunduğunu söyleyen Köse, İsrail’in Suriye’nin güneyinde yürüttüğü saldırgan ve işgalci hareketlerin birinci sırada geldiğini ve PKK terör örgütünün uzantısı SDG’nin üniter yapı için bir öbür tehdit kaynağı olarak öne çıktığını belirtti.
‘TÜRKİYE DİRENÇLİ VE TEMEL BİR AKTÖR OLARAK ÖNE ÇIKIYOR’
Prof. Dr. Talha Köse, son 15 yılda Suriye krizinin Türkiye açısından doğurduğu çok boyutlu sonuçlara dikkat çekerek, bu sürecin Türkiye’nin bölgesel direncini artıran bir tecrübe alanına dönüştüğünü vurguladı. Prof. Dr. Köse, Suriye merkezli gelişmelerin sadece zarurî göç ve terör üzere güvenlik boyutlarıyla değil; tıpkı vakitte etnik ve mezhepsel çatışmalar ile büyük güç çabaları üzerinden de Türkiye’yi direkt etkilediğini belirtti. Bu süreçte yaşanan zorluklara karşın Türkiye’nin değerli bir deneyim birikimi kazandığını tabir eden Köse, “Türkiye artık temel aktörlerden, istikrarlaştırıcı ya da müttefik olarak bedeli artan ülkelerden biri haline geldi” diye konuştu.
Köse, bu kazanımın sırf güvenlik siyasetleri açısından değil, Türkiye’nin milletlerarası sistemdeki pozisyonunun tekrar tanımlanması bağlamında da manalı olduğunu kaydederek, “Bu çaba bizi yeni periyotta daha dirençli ve kararlı bir ülke pozisyonuna taşıdı” tabirlerini kullandı.
‘SURİYE’NİN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ, TÜRKİYE’NİN ÖNCELİKLİ KONUSU’
Prof. Dr. Köse, Suriye krizine dair devam eden güvenlik risklerine dikkat çekti. İsrail’in ve çeşitli aktörlerin Suriye topraklarına yönelik taarruzlarının sürdüğünü hatırlatan Köse, “Bu taarruzların hala sona ermemiş olması, ülkenin istikrar oluşturma sürecinin önündeki en büyük sıkıntılardan biri olarak karşımıza çıkıyor” dedi.
Prof. Dr. Talha Köse, SDG’nin bölücü faaliyetlerinin, ülkedeki mezhepsel ve etnik kümeler üzerinden sürdürülen ayrıştırma siyasetlerinin da Suriye’nin toprak bütünlüğünü tehdit etmeye devam ettiğini vurgulayarak, “Aleviler, Dürziler, Hristiyanlıklar üzerinden ayrıştırma, ülkeyi bölme gayretlerinin devam ettirilmesi, Suriye’nin istikrar oluşturması sürecinin önünde görünen en büyük sıkıntılar üzere görünüyor” diye konuştu.
Suriye’de siyasi sistemin şimdi oturmadığını belirten Prof. Dr. Köse, “Suriye’nin toprak bütünlüğünün şimdi tam olarak sağlanmaması, siyasi sisteminin şimdi tam olarak oturmaması, Türkiye açısından ve Suriye’nin istikrar açısından bir sorun olarak devam ediyor” sözlerini kullandı.
Köse, Türkiye’nin bu süreçte sergilediği duruma da dikkat çekerek, “En başından beri Suriye’nin toprak bütünlüğü konusu Türkiye’nin öncelikli konusu oldu. Suriye’nin bölgesel ve global aktörlerin vekalet savaşları alanın olmasından çıkması Türkiye’nin öncelikli bir meselesiydi” dedi.
‘TÜRKİYE ÇOK ÖNEMLİ İNİSİYATİFLER ALDI’
Türkiye’nin sırf hudut ötesi güvenlik değil, tıpkı vakitte insani yardım ve diplomasi alanında da öncü rol üstlendiğini vurgulayan Prof. Dr. Talha Köse, “Bunları yönetmeye yönelik süreç içerisinde inançlı bölgelerin inşa edilmesi, insani yardımların artırılması, Suriye konusundaki diplomasilerin devam ettirilmesinde Türkiye çok önemli inisiyatifler aldı” diye konuştu.
Türkiye’nin kriz idaresi konusundaki birikiminin milletlerarası tesirine de değinen Köse, “Türkiye’nin bu son 15 senede edinmiş olduğu deneyimle Suriye’nin geleceğini şekillendirme noktasındaki en temel aktörlerden bir tanesi olmaya devam edecek. Bu deneyim Türkiye’nin başka bölgelerde de faal olarak uğurlanmasının önünü açacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
