By Ukrayna’nın sahip olduğu ender madenler, yalnızca ulusal ekonomik büyüme açısından değil, birebir vakitte dünya genelindeki teknoloji ve savunma alanlarında da kritik bir rol oynuyor.
UKRAYNA’NIN “GİZLİ HAZİNELERİ”
Ukrayna’nın yeraltı zenginlikleri, uzun yıllar boyunca pek fazla dikkate alınmadı. Fakat savaş öncesi devirde dahi uzmanlar, Ukrayna’nın “gizli hazine” olarak isimlendirilen maden varlıklarına dikkat çekiyordu. Bugün, bu madenler yalnızca bölgesel değil, global seviyede de ehemmiyet taşımaktadır. Havacılık, savunma, yenilenebilir güç, yarı iletkenler, güç depolama sistemleri ve taşınabilir aygıtlar üzere bir dizi sanayi, bu ender elementlere büyük ölçüde bağımlıdır.
STRATEJİK MADENLERİN YÜZDE 5’İ UKRAYNA’DA
Ukrayna’nın, dünya çapındaki stratejik hammadde rezervlerinin yaklaşık yüzde 5’ine sahip olduğu kestirim ediliyor. Lakin bu kaynakların büyük kısmı şimdi işlenmeden yeraltında kalmış durumda. Bu, Ukrayna için büyük bir potansiyel oluştururken, Batı’nın Çin ve Rusya üzere ülkelerle olan stratejik bağımsızlık uğraşında de kilit bir ehemmiyete sahip.
UKRAYNA’NIN MADEN ZENGİNLİKLERİNİN DAĞILIMI
Grafit: 19 milyon ton kanıtlanmış rezervle Ukrayna, dünyadaki en büyük beş grafit rezervine sahip ülkeler ortasında yer alıyor. Elektrikli araç bataryaları için vazgeçilmez olan grafit, Ukrayna’nın potansiyel olarak dünya pazarında büyük bir oyuncu olabileceğini gösteriyor.
Lityum: Ukrayna, Avrupa’daki lityum yataklarının yaklaşık yüzde 30’una sahip olsa da bu rezervlerin hiçbirini şimdi işletmeye almadı. Global talebin süratle arttığı bu stratejik metal, ülkenin güç depolama ve yeşil teknoloji dönüşümünde değerli bir rol oynayabilir.
Titanyum: Avrupa’daki titanyum rezervlerinin yüzde 7’si Ukrayna’da bulunuyor. Hafifliği ve dayanıklılığı nedeniyle havacılık dalında kritik bir malzeme olan titanyum, Ukrayna’nın savunma ve uzay teknolojisi alanlarındaki kıymetini artırıyor.
Nadir Toprak Elementleri: Ukrayna, bu kıymetli elementler konusunda kesin datalar sunmamakla birlikte, sahip olduğu rezervlerin büyüklüğüne dair argümanlar öne sürüyor. Az toprak elementleri, rüzgar türbinleri, elektronik aygıtlar, silah sistemleri ve yüksek teknoloji altyapıları için gereklidir.
Diğer Pahalı Metaller: Ukrayna, bakır, nikel, kobalt, manganez, gümüş, kurşun, uranyum ve berilyum üzere metallerin değerli ölçülerde bulunduğu bir kaynağa sahip. Bu metaller, endüstriyel üretim ve güç alanlarında kritik kıymete sahiptir.
KAYNAKLARIN SADECE KÜÇÜK BİR KISMI KULLANILABİLİYOR
Ukrayna, sahip olduğu mineral zenginliklerinin sadece yüzde 15’ini işletebilmiş durumda. Yatırım eksiklikleri, teknolojik altyapı yetersizlikleri ve siyasi istikrarsızlıklar nedeniyle bu kaynaklar tam manasıyla değerlendirilemiyor. Örneğin, ülkenin en büyük lityum rezervleri, artan global talebe karşın hala işletilmiyor. Ayrıyeten, ender toprak elementlerinin üretimi de şimdi başlamadı.
Ancak, ABD’nin Ukrayna’ya yönelik uzmanlık ve finansman takviyesi, bu bölümün dönüşümünü hızlandırabilecek potansiyele sahip. Bu işbirliği, Ukrayna’nın doğal kaynaklarını daha verimli bir formda işleyerek, global pazarda daha faal bir oyuncu olmasını sağlayabilir.
ABD, ÇİN İLE REKABET STRATEJİSİNDE UKRAYNA’YI TEMEL OLARAK GÖRÜYOR
ABD ve Ukrayna ortasındaki mineral mutabakatı, Batı’nın Çin’e olan stratejik bağımlılığını azaltma eforlarının bir kesimi olarak görülüyor. Çin, az toprak elementlerinin dünya üretiminin yaklaşık yüzde 75’ini denetim etmekte ve son yıllarda Batı’ya yönelik ihracat kısıtlamaları getirmiştir. Bu bağlamda, ABD’nin Ukrayna’daki etkin rolü, Çin’in teknoloji ihracatındaki egemenliğine karşı bir karşı atılım olarak bedellendirilmektedir.
RUSYA VE ÇİN’İN UKRAYNA’DAKİ REKABETİ
Rusya da Ukrayna’nın doğusunda bulunan, ender toprak elementleri, uranyum, kömür ve manganez rezervleri üzerinde hâkimiyet kurmaya çalışmaktadır. Rusya, Ukrayna’daki kömür madenlerinin yüzde 3’ünü ve manganez, tantal ile sezyum rezervlerinin yarısından fazlasını denetim ediyor. Bu durum, Ukrayna’nın doğal kaynaklarının yalnızca Batı için değil, tıpkı vakitte Rusya ve Çin için de stratejik bir rekabet alanı olduğunu gözler önüne seriyor.
