By Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İrtibat Tasarımı Kısım Lideri Prof. Dr. And Algül, 27 Nisan Dünya İrtibat Tasarımı Günü münasebetiyle görsel bağlantı tasarımı ve yapay zekâ konusu hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Endişeler yeni değil, geçmişte de benzerleri yaşandı
Teknolojinin toplumsal omurdaki tesirinin artmasıyla birlikte, elektronik irtibatın son tanınan uygulaması olarak yapay zekânın, tasarım alanındaki mesleklerde tesirini gösterdiği ve her gün yeni yapay zekâ araçlarının kullanımına dair haberlerin gündeme geldiğinin gözlemlendiğini kaydeden Prof. Dr. And Algül, şöyle devam etti:
“Meslek alanında çalışan profesyoneller, süratle değişen bir ortamda mesleklerini sürdürmeye çalışırken, yeni pratik kullanım imkânlarıyla karşılaşıyor. Lakin yapılan çalışmaların bilgisayarlar aracılığıyla eskisine kıyasla daha kısa müddette ve daha kolay uygulanabilir hale gelmesi, bu meslek kümelerinin geleceğe dair dert duymasına da neden oluyor. Bu tıp tartışma ve telaşlar, bilgisayarın birinci ortaya çıktığı periyotlardaki toplumsal reaksiyonlarla benzerlik gösteriyor. O periyotta de kimi mesleklerin makineler tarafından devralınacağı ve insanların yerini bilgisayarların alacağı tarafında tasalar yaşanmış, lakin vakit içinde bu telaşların yersiz olduğu görülmüştü. Aslında problem, gelişen dünya nizamı ve globalleşmeyle birlikte insanlığın yeni çalışma şartlarına ve ömür pratiklerine ahenk sağlama süreciyle ilgilidir. İnsanoğlunun alışkanlıklarını terk etmede zorlandığı, hayat şeklini değiştirmekte zahmet çektiği lakin teknolojinin sağladığı kolaylık nedeniyle konfora da süratle ahenk sağladığı açıktır.”
Teknolojinin gelişmesiyle görsel bağlantı alanında yeni fırsatlar ortaya çıkıyor
Her ne kadar dijital bölünmenin hâlâ yaşandığı ülkeler ve coğrafyalar bulunsa da teknolojik determinizmin bilhassa görsel irtibat alanında tesirini ağır biçimde hissettirdiğini lisana getiren Prof. Dr. And Algül, “Bu durum, 1984 yılında yayımlanan ikonik Macintosh reklamında olduğu üzere karşımıza çıkmaktadır. O devirde Macintosh bilgisayarın yayıncılık ve bağlantı alanında kullanımı, günler hatta haftalar süren iş yükünü kısa mühletlere indirerek yeni iş alanlarının doğmasına ve yaratıcılığa daha fazla vakit ayrılmasına imkân sağlamıştı. Emsal halde, bugün de teknolojinin gelişmesiyle görsel irtibat alanında yeni fırsatlar ortaya çıkmaktadır.” dedi.
Yapay zekâ iki ana başlıkta kullanılıyor
Nisan 2025 prestijiyle, görsel bağlantı alanında yapay zekâ kullanımının iki temel biçimde uygulandığını kaydeden Prof. Dr. And Algül, şöyle devam etti:
“Bunlardan birincisi, mevcut fotoğraf tabanlı Photoshop üzere tasarım programları kapsamında gerçekleştirilen uygulamalardır. Bu tıp uygulamalarda yapay zekâ; alan doldurma, alan temizleme, misal öğe ve objelerle doldurma üzere komutların yerine getirilmesinde kullanılmaktadır. Bu süreçler, programın sunduğu araçlar (tool’lar) ve komutlar aracılığıyla gerçekleştirilebilmektedir. İkinci kullanım biçimi ise görsel, ses ve gibisi içeriklerin sıfırdan oluşturulmasına yönelik yapay zekâ araçlarını kapsamaktadır. Bu cins uygulamalarda, kullanıcılar makul komutlar (promptlar) yazarak görsel, metin, ses, animasyon, görüntü üzere içerikler üretebilmekte ve bu içerikleri tasarım sürecinde kullanabilmektedir. Oluşturulan bu görsel malzemeler, kimi vakit dizaynın tamamını oluştururken, kimi vakit da sırf belli bir kısmını ya da küçük rötuşları içermektedir.”
Dijital ortamda paylaşılan her bilgi bir yerde toplanıp saklanıyor
Yapay takviyeli görsel uygulamaların, oluşturulması planlanan içeriğe yahut hayal gücüne nazaran oluşturulamayacak çalışmaların kısa mühlet içinde gerçekleştirilmesine imkân tanıdığını da anlatan Prof. Dr. And Algül, şunları tabir etti:
“Sosyal medyada birtakım paylaşımların vakit zaman popülerlik kazanarak karşımıza çıktığı görülüyor. Örneğin, Nisan 2025 prestijiyle tanınan hale gelen Ghibli akımı, kullanıcıların portrelerini kendi istekleri doğrultusunda el çizimi animasyon karelerine dönüştürmelerine imkan tanıyor. Kullanıcılar, bu el çizimi stilindeki animasyon portrelerini toplumsal medya hesaplarında paylaşıyorlar. Lakin bu noktada dikkatli olmakta yarar var. Dijital medya okuryazarlığı ve dijital ayak izi bağlamında, dijital ortamda paylaşılan her bilginin bir yerde toplandığı ve saklandığı unutulmamalıdır. Çağın dinamiklerinden ve dalın gereksinim ve beklentilerinden uzak kalmamak ismine, tasarımcıların yapay zekâ araçlarını nasıl kullanmaları gerektiğini öğrenmeleri ve bu alandaki gelişmeleri yakından takip etmeleri büyük kıymet taşıyor.”
Öğrenci projelerinde yapay zeka kullanılıyor
Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İrtibat Tasarımı Kısmı olarak, mümkün olan her fırsatta yapay zekâ takviyeli uygulamaları ders içeriklerine ve öğrenci projelerine entegre etmeye ihtimam gösterdiklerini söz eden Prof. Dr. And Algül, “Örneğin, ‘2024 Güz Periyodu 2. Sınıf Mecmua Kapak Tasarımı Sergisi’ ve ‘2024 Güz Periyodu 1. Sınıf Yapay Zekâ ile Tasarım Sergisi’ kapsamında, yapay zekâ araçları kullanılarak makul temalar doğrultusunda içerik üretilmiş ve projelere entegre edilmiştir.” biçiminde konuştu.
Kullanmak tercih olabilir…
Günümüz görsel irtibat tasarımı alanında içerik üretiminde kıymetli bir yer edinmeye başlayan yapay zekâ araçlarını kullanmanın bir tercih sorunu olduğunu belirten Prof. Dr. Algül, “Ancak, günümüz şartları bu araçlarla ağır biçimde şekilleniyorsa, tasarımcıların mevzuyu öğrenmeleri ve sonrasında kullanıp kullanmamaya karar vermeleri daha sağlıklı bir yaklaşım olacaktır. Gelecekte, görsel bağlantı alanında bugün şimdi öngöremediğimiz yeni yapay zekâ araçlarının ortaya çıkması olasıdır. Bu nedenle, alanın aktüel gelişmeleriyle yakından takip edilmesi; hangi yapay zekâ araçlarının ne gayeyle, nasıl kullanılabileceği; bu araçlarla üretilen içeriklerin hangi yaratım süreçlerinden geçtiği üzere hususlarda bilgi sahibi olunması, dizayncılar açısından büyük ehemmiyet taşımaktadır.” halinde kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
